Yücel, BilgiÖzdemir, TonguçArıkan, İsmail HakkıOğuz, Feridun2017-04-242017-04-242011Yücel, B. ... [ve arkadaşları]. (2011). Türkiye'deki çevre radyoaktivitesinin izlenmesi, 2010. Ankara : Türkiye Atom Enerjisi Kurumu.http://kurumsalarsiv.tenmak.gov.tr/handle/20.500.12878/350TENMAK D.N.. 9995Bu raporda, çevre radyoaktivitesinin izlenmesi programı kapsamında, Türkiye’nin 81 ilinden 2010 yılında temin edilen çevre ve gıda örneklerinde ölçülen doğal ve yapay radyonüklitlerin aktivite derişimleri ile toplam alfa/beta aktivite derişimlerinin yanı sıra gezici radyasyon ölçüm sistemi ile elde edilen dış ortamda (havada) soğurulmuş gama doz hızlarının sonuçları sunulmuştur. Örneklerdeki doğal ve yapay radyonüklitlerin aktivite derişimlerinin belirlenmesinde gama spektrometresi, alfa spektrometresi, sıvı sintilasyon spektrometresi ve toplam alfa/beta sayım sistemi kullanılmıştır. Analiz edilen yüzey toprak örneklerindeki 226Ra, 232Th ve 40K doğal radyonüklitlerinin aktivite derişimlerinin ortalama değerleri sırasıyla, 28,11±1,23 Bq kg(-1), 32,4±1,2 Bq kg(-1) ve 430,8±12,5 Bq kg(-1) bulunmuş iken, fisyon ürünü olan (137)Cs radyonüklitinin aktivite derişiminin ortalama değeri 9,78±0,79 Bq kg(-1) olarak bulunmuştur. Topraktaki doğal radyonüklitlerin sebep olduğu dış ışınlanmadan kaynaklanan soğurulmuş gama doz hızı ve etkin doz hızının ortalaması, sırasıyla, 50,5 nGy h(-1) ve 0,062 mSv y(-1) olarak değerlendirilmiştir. Analiz edilen içme suyu örneklerinin toplam gösterge dozu değerlerinin sınır değerin altında olduğu tespit edilmiştir. Analiz edilen gıda örneklerindeki (238)U, (232)Th ve (226)Ra aktivite derişimleri, ölçülebilir en düşük aktivite (ÖEA) değerinden daha düşük iken (134)Cs radyonükliti gözlenmemiştir. Süt örneklerinde ölçülen (137)Cs ve (90)Sr radyonüklitlerinin ortalama aktivite derişimleri ise 1,01 Bq L(-1) ve 0,29 Bq L(-1)’dir. Bu değerler, 1986 yılında meydana gelen Çernobil Nükleer Santrali kazası nedeniyle Avrupa Birliği tarafından 737/90/EC sayılı Konsey Yönetmeliği esas alınarak radyasyon kontrolüne tabi tutulan gıdalar için belirlenen sınır değerlerinden çok düşüktür. Analiz edilen gıdalardaki mevcut (40)K, (137)Cs ve (90)Sr radyonüklitinden yayınlanan radyasyonun sebep olduğu iç ışınlanmadan kaynaklanan toplam yıllık doz 196,6 µSv olarak değerlendirilmiştir. Türkiye’deki çevresel radyasyonun izlenmesi programı kapsamında 2010 yılı içinde yapılan çalışmaların değerlendirilmesi sonucunda insan sağlığını ve çevreyi radyolojik açıdan olumsuz yönde etkileyecek herhangi bir durum tespit edilmemiştir.In this report, the activity concentrations of natural and artificial radionuclides and gross alpha/beta activities measured in the environmental and food samples provided from 81 provinces of the country within the environmental radioactivity monitoring program in 2010 and outdoor gamma dose rates obtained by means of car-borne measurement system are presented. The activity concentrations of the natural and artificial radionuclides in the samples were measured by using the gamma spectrometry, the alpha spectrometry, the liquid scintillation counter and the gross alpha /beta counting system. The mean activity concentrations of (226)Ra, (232)Th and (40)K in the analyzed surface samples were found as 28.11 ±1.23 Bq kg(-1), 32.4±1.2 Bq kg(-1) and 430.8±12.5, respectively, while the mean activity concentration of the fission product (137)Cs was found as 9.78±0.79 Bq kg(-1). The mean absorbed gamma dose rate in outdoor due to external exposure emitted by natural radionuclides in soil samples and the corresponding annual effective dose were evaluated as 50.5 nGy h(-1) and 0.062 mSv y(-1), respectively. Total indicative doses of the analyzed drinking water samples were below the limit values. The activity concentrations of (238)U, (232)Th and (226)Ra in the analyzed food samples were lower than the minimum detectable activity while (134)Cs radionuclide was not observed. The mean activity concentrations of (137)Cs and (90)Sr radionuclides measured in the milk samples are 1.01 Bq L1 and 0.29 Bq L1, respectively. These values are lower than the limit value specified for foods subjected to control based on the regulation of the EU 737/90/EC. The total annual effective dose arising from the internal exposure from radiation emitting from (40)K, (137)Cs and (90)Sr radionuclides analyzed in the food samples are evaluated as 196.6 µSv. In conclusion, the results of the monitoring program in 2010 show that the levels of radioactivity in the environment are low and do not pose any significant riskto human health and the environment.turinfo:eu-repo/semantics/openAccessEnvironmental exposure -- TurkeyÇevresel maruz kalmaRadiation -- Safety measures -- TurkeyRadyasyon -- Güvenlik önlemleri -- TürkiyeEnvironmental radioactivityÇevresel radyoaktiviteTotal alphaToplam alfaTotal betaToplam betaTotal indicator doseToplam gösterge dozuGamma dose rateGama doz hızıEffective doseEtkin dozTrityum226Ra232Th40K137Cs90Srreport