Recepoğlu, ErdalAlaçakır, AliKaradeniz, HandeAkgün, YeşimBölükdemir, Seda2017-04-252017-04-252014Recepoğlu, E. ... [ve arkadaşları]. (2014). Yüklü parçacıklar için demet hattı tasarımı ve demet parametrelerinin ölçülmesi. Ankara : Türkiye Atom Enerjisi Kurumu.http://kurumsalarsiv.tenmak.gov.tr/handle/20.500.12878/354TENMAK D.N.. 10025Parçacık hızlandırıcıları, yüklü parçacıkları istenilen yüksek enerjilere çıkarmak için kullanılan araçlardır. Parçacık hızlandırıcıları genel olarak doğrusal (linak) ve dairesel olarak iki sınıfa ayrılabilir. İlk hızlandırıcılar DC (Direct Current) tiplidir. Bu hızlandırıcılara Cockcroft- Walton jeneratörü, Van de Graaff jeneratörü, Tandem elektrostatik hızlandırıcısı örnek olarak verilebilir. Bunların yanında RF (Radyo Frekans) değişen alan kullanan hızlandırıcılar da geliştirilmiştir. Bunlardan ilki 1928 yılında Wideroe tarafından yapılmıştır. Mikrotron, betatron, siklotron ve sinkrotron ise dairesel tipli hızlandırıcılara örnek olarak verilebilir [1,2], Parçacık hızlandırıcılarının, başta temel parçacık fiziği ve nükleer fizik deneyleri olmak üzere malzeme ve yüzey fiziği, x-ışınları, nötron terapisi, proton terapi iyon implantasyonu, petrol ve gaz yataklarının aranması, çevre atıklarının etkisiz hale getirilmesi, gıda sterilizasyonu, izotop üretimi, nükleer atıkların temizlenmesi, toryuma dayalı nükleer santraller, polimerizasyon, litografi, baca gazlarının temizlenmesi, mikrospektroskopi, arkeoloji, litografi, biyoteknoloji, nanoteknoloji, kristalografi, gen bilimi vs. gibi çok çeşitli kullanım alanları mevcuttur [2,3], Bilindiği üzere Ülkemizde parçacık hızlandırıcıları konusunda son yıllarda önemli gelişmeler olmaktadır. Bunlardan başlıcaları TAEK- SANAEM’de kurulan 15-30 MeV enerjili ve 1.2 mA (max 2 mA) akım değerine sahip proton hızlandırıcısı [4], Ülkemizin üyesi olduğu ve TAEK’in desteklediği Ürdün’de yapımı süren 2.5 GeV’lik SESAME ışınım kaynağı [5] ve Ankara Üniversitesi’nin öncülüğünde devam eden Türk Hızlandırıcı Merkezi-THM projeleridir [6], THM projesinin ilk aşaması olan 15-40 MeV enerjili elektron hızlandırıcısı ve bundan elde edilecek olan Serbest Elektron Lazeri-SEL’in kurulumu devam etmektedir. Bu tesis ve projelerin mevcut ve ilerleyen aşamalarında demet hattı tasarımının yapılması son derece önemlidir. Bu proje çalışmasıyla, yüklü parçacıklar için demet hattı ve elemanlarının benzetimi ve tasarımlarını yapabilmek, tasarlanan demet hatlarında ilgili yerlerde demet karakteristiklerini belirleyebilmek, ölçebilmek ve diğer hızlandırıcı projelerine katkı sağlayabilecek bilgi ve personel alt yapısını oluşturabilmek hedeflenmiştir. Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi- SANAEM’de yüklü parçacıklar için demet hattı tasarımlarının ve yapımı ile demet parametreleri ölçümleri kapsamında yapılan çalışmalar, projenin gelişme bölümünde ayrıntılı bir şekilde verilmiştir.Recently, there is a significant progress on particle accelerators in Turkey. The most important projects among those are the proton accelerator which was established in TAEA, SESAME radiation source which is currently being constructed in Jordan with participation of TAEA and the Turkish Accelerator Center-TAC projects which is being leaded by Ankara University. The design of beam line is extremely important in present and later stages of those projects. The aim of this project initiated by SANAEM-Accelerator Physics Department is to design and simulate the charged particle paths, to determine and measure the beam characteristics at required positions of beam lines and to build the infrastructure of knowledge and staff that can contribute to other accelerator projects. Accelerator simulation work was done and accelerator components such as dipole magnets, quadrupole magnets, einzel lens, faraday cup, measurement devices and etc. was built in SANAEM Mechanical Workshop and Ankara-OSTİM in the scope of this project. Particle beam parameters of the 100 keV particle accelerator built using these components were determined for the desired locations. Experience will be gained in areas such as the vacuum, magnet design, the accelerator components, beam transport line designs and particle beam measurements through the extension of the work done in this project. The experience obtained in beam line design will help other accelerator related project in our country.turinfo:eu-repo/semantics/openAccessParticle acceleratorsParçacık hızlandırıcılarıVacuumVakumAcceleratorHızlandırıcıBeamlineDemet hattıMagnetreport