Browsing by All Authors "Kale, Sema"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Item
    Niğde iklim koşullarında değişik münavebe sistemlerinde patatesin azotlu gübre ve su kullanımlarının, toprağın organik madde ve strüktür stabilite değişimlerinin incelenmesi
    (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2014) Halitligil, Mahmut Basri; Kışlal, Hakan; Babahanoğlu, Nejdet; Durna, Yüksel; Şirin, Hamza; Sönmez, Bülent; Mertcan, Muhittin Taygun; Kale, Sema; Ergül, Fakı; Onaran, Hüseyin; Nam, Murat; TAEK-SANAEM
    Organik madde miktarı düşük olan Niğde-Nevşehir yöresinin hafif bünyeli topraklarında çiftçiler çoğunlukla patates-patates veya buğday-patates münavebe sistemlerini kullanmaktadırlar. Bu araştırma patates için kullanılan azotlu gübre ve sulama suyu miktarlarının azaltılması aynı zamanda toprakların az olan organik madde miktarının arttırılmasının ve strüktür stabilitesinin iyileştirilmesini amaçlamıştır. Bunun için Niğde’de uygulanan iki yeni münavebe sistemlerinde (MF-P-B-MF-P ve Y-Y-P) (15N) etiketli gübre, enviroscan, nötron prob ve tansiyometre kullanarak bitkilerin azot ve su kulanımları ve toprak organik madde durumları belirlenmiştir. Bu amaçlarla Niğde Patates Araştırma Enstitüsü arazisinde ilk dört yıllık münavebe döneminde N0ve N-ı uygulamalarını içeren bir Pilot ve bir de Demastrasyon olmak üzere iki ayrı deneme kurulmuş ve azot dozları her iki denemede de N(0)= 0 kg N/ha (Gübresiz), N(1)= 10 kg N/ha (Fiğ için), N(1)= 30 Kg/ha (Yonca için), N(1)= 250 kg N/ha (Patates için) N(1) = 150 kg N/ha (Buğday için) olarak tatbik edilmiştir. Küçük ebattaki Pilot denemesinin sadece N(1) uygulamasındaki her parsele her bir bitki için belirlenmiş olan azot dozları ve tatbik zamanlarında % 10.0 atom excess miktarında zenginleştirilmiş (15)N etiketli amonyum sülfat gübresi bitkilerin topraktan aldıkları azot miktarlarını belirleyebilmek için uygulanmıştır. Aynı denemedeki N(0) uygulama parsellerine ise hiç bir bitki için hiç bir zaman azotlu gübre tatbiki yapılmamıştır. Ayrıca, N-ı uygulaması parsellerinin her birine 10, 30, 60 ve 90 cm derinliklerinde enviroscan probları; 90 cm derinliğinede nötron prob ve tansiyometre tübleri değişik toprak derinliklerindeki su miktarlarını belirleyebilmek için yerleştirilmiştir. Pilot denemesinin her bir parselinden ekimden önce ve hasattan hemen sonra 0-5, 510, 10-30, 30-60 ve 60-90 cm derinliklerinden toprak örnekleri alınarak bunlarda % organic madde miktarı ve strüktür stabilitesinide içeren tüm fiziksel ve kimyasal analizler yapılmıştır. Büyük ebattaki Demostrasyon denemesinde ise etiketsiz amonyum sülfat gübresi belirlenmiş dozlarda ve zamanlarda sadece biki verimlerinin tayin edilebilmesi için tatbik edilmiştir. İkinci dört yıllık münavebe döneminde ise sadece pilot denemesi Patates-Buğday-Patates (P-B-P) ve Yonca-Yonca-Patates (Y-Y-P) münavebe sistemleri ile devam ettirilmiştir. İlk dört yıllık münavebe döneminde elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: a) Yörede daha önce tek patates bitkisi yetiştirilen tarla denemelerinde 600 kg N/ha amonyum sülfat gübresi ve 600 mm suyun damla sulama-fertigasyon sistemiyle tatbik edilerek ortalama 36 ton/ha patates yumru verimi alınmışken [13], bunun aksine bu araştırma ile sadece 250 kg N/ha amonyum sülfat gübresi ve 704 ve 855 mm sulama suyun damla sulama- fertigasyon sistemini ile sırasıyla MF-P-B-MF-P ve Y-Y-P münavebe sistemlerinde kullanılmasıyla sırasıyla 31 ve 29 ton/ha patates yumru verimi elde edilmiştir. Bu durum her iki münavebe sisteminde tatbik edilen su miktarının çok az artığını ortaya koymakla birlikte azotlu gübre kullanımı açısından yaklaşık 2,5 misli bir azalmanın sağlanabileceğini göstermiştir, b) Bu araştırmada da daha evelki araştırmamızı [13], doğrular şekilde damla sulama ile tatbik edilen suyun toprak içerisinde 60 cm deriliğinin altına inmediğini tansiyometre okumaları göstermiştir, c) MF-P-B-MF-P münavebesine kıyasla Y-Y-P münavebesinde bilhassa 30-60 ve 60-90 cm derinliklerinde hem organik madde miktarlarında hemde toprak strüktür stabilitesinde önemli artışlar gözlenmiştir. Bu durum da yonca köklerinin toprak içerisinde daha derinliklere ulaşabildiğini ve organik madde miktarını arttırarak strtüktür stabilitesini iyileştirdiğini göstermiştir. İkinci dört yıllık münavebe döneminde elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: a) patatese 250 kg N/ha amonyum sülfat gübresi ve 650 ve 805 mm sulama suyun damla sulama-fertigasyon sistemini ile sırasıyla P-B-P ve Y-Y-P münavebe sistemlerinde kullanılmasıyla sırasıyla 37 ve 44 ton/ha patates yumru verimi elde edilmiştir. Bu durum her iki münavebe sisteminde tatbik edilen su miktarının çok az artığını ortaya koymakla birlikte azotlu gübre kullanımı açısından yaklaşık 3 milsi bir azalmanın sağlanabileceğini göstermiştir, b) P-B-P münavebesine kıyasla Y-Y-P münavebesinde bilhassa 30-60 ve 60-90 cm derinliklerinde hem organik madde miktarlarında hemde toprak strüktür stabilitesinde önemli artışar gözlenmiştir. Bu durum da yonca köklerinin toprak içerisinde daha derinliklere ulaşabildiğini ve organik madde miktarını arttırarak strüktür stabilitesini iyileştirdiğini göstermiştir.