Rapor 2000-2009 yılları

Permanent URI for this collection

https://kurumsalarsiv.tenmak.gov.tr/handle/20.500.12878/274

Browse

Browsing Rapor 2000-2009 yılları by Subject "Callus culture"

Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Item
    Kavun solgunluk etmeni Fusarium Oxysporum F.SP.Melonis ırk 1,2'e karşı doku kültürü ve mutasyon teknikleri kullanarak dayanıklı kavun tiplerinin seçilmesi üzerinde araştırmalar : (Devam eden proje)
    (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2009) Kantoğlu, K. Yaprak; Seçer, Emine; Erzurum, Kudret; Kunter, Burak; Şekerci, Süreyya; Kayabaşı, Nüket; Ozçoban, Mustafa; Tutluer, İhsan; Peşkircioğlu, Hayrettin; Sağel, Zafer; Maden, Salih; Yanmaz, Ruhsar; TAEK-SANAEM
    Ülkemiz sebze üretiminde önemli bir paya sahip olan kabakgil türleri içinde yer alan kavun (Cucumis melo L.), son yıllarda zararlı ve hastalık etmenleri ve özellikle de Fusarium oxysporum f.sp. melonis'in yol açtığı solgunluk hastalığı nedeniyle ekiliş alanı ve üretim potansiyeli açısından gerileme kaydetmeye başlamıştır. Özellikle Orta Anadolu Bölgesi'nde üretimde kullanılan yerli çeşitlerimizin dayanıksız olmaları nedeniyle bitkilerin büyük bir kısmı hasat aşamasına gelemeden çökmekte bu da üretici açısından önemli bir kayıp oluşturmaktadır. Bu önemli dezavantajı ortadan kaldırmak amacıyla yerli çeşitlerimize yönelik ıslah çalışmalarına önem verilmesi gerekmektedir. Yaşadığımız bölge olan Orta Anadolu'da bu sorun nedeniyle var olan kavun alanları hızla azalmakta üreticiler yeni arayışlar içine girmektedir. Erzurum ve ark. [14]'nın yapmış oldukları araştırmada (TOGTAG 1585 no'lu proje kapsamında) bu bölgede Fusarium oxysporum f.sp. melonis’in 0, 1,2 ve 1,2 nolu ırklarının bulunduğu, bu ırklardan 1,2 nolu ırkın yaygın olduğu belirlenmiş ve bu hastalık sonucu tarlada ürünün %'ünün çöktüğü gözlenmiştir. 1998 yılından itibaren kavunda somatikembriyogenesis yoluyla bitki eldesine yönelik olarak tarafımızdan yürütülen araştırma sonucunda; yörede yoğun olarak yetiştiriciliği yapılan Kuşçular, Yuva ve Kırkağaç kavun çeşitlerinden organogenesis ve somatik embriyogenesis yoluyla bitki eldesi için gerekli besin ortamı bileşimi, büyümeyi düzenleyici madde kombinasyonları ve kültür başlangıcında kullanılacak olan bitki parçası tipleri belirlenerek gelecekte yapılması planlanan ıslah çalışmaları için gerekli olan temel veriler elde edilmiştir. Elde etmiş olduğumuz bu temel verilerden yararlanarak yürütmeyi planladığımız bu araştırmada; bölgemizde yaygın olduğu tesbit edilen Fusarium oxysporum f.sp. melonis’in 1,2 nolu ırkına ait farklı yoğunluktaki kültür filitratları kullanılarak, mutasyona uğratılmış ve herhangi bir uygulama yapılmamış bitkilere ait parçaların kallus oluşturma ve yaşama yetenekleri belirlenmeye çalışılacaktır. Yaşama yeteneğinde olan kallus ve hücre kolonilerinden bitki rejenerasyonu sağlanarak, hastalık etmenine dayanıklı /tolerans bitkisel materyal in vitro koşullarda belirlenerek klasik ıslah çalışmalarına göre çok daha kısa bir süre içinde çok sayıda materyalin seçimi sağlanarak dayanıklı bireylerin elde edilebilmesi gerçekleştirilebilinecektir. Bunun yanı sıra bu metot kullanılarak elde edilecek başarılı sonuçlar sonucunda; damak tadımıza ve tüketim alışkanlıklarımıza uygun olan yerli kavun çeşitlerimizin hastalık etmenine karşı dayanıklı hale getirilmesi sağlanarak ülke ekonomisine ve çiftçiye önemli bir katkıda bulunulacaktır. Araştırmanın metot bölümü izolatlardan filitrat eldesi, başlangıç materyalini oluşturacak in vitro bitkilerin ışınlanması, kültürde kullanılacak olan farklı dozlarda filitrat içeren besin ortamlarının hazırlanması, ışınlanmış ve ışınlanmamış bitki parçalarının bu besin ortamlarında kültüre alınması, alt kültür işlemleri, haftalık gözlem, canlı kalan hücreleri belirlemek üzere hücre boyaması ve yaşayan bitki parçalarından, kallus kolonilerinden bitki rejenerasyonu, elde edilen bitkilerin köklendirilmesi, çoğaltılması, sitolojik gözlemlerinin yapılması ve dış koşullara transfer edilen bitkilerin yeniden hastalık etmeni ile ilgili olarak testlenerek kesin sonuçların belirlenmesi aşamalarını içermektedir. Bugüne kadar elde etmiş olduğumuz verilerin regresyon analizleri sonucunda belirlenen bulgulara göre 21.75 Gy'lik ışın dozunun in vitro bitkiler için etkili olduğu araştırma boyunca bu dozun %10 alt ve üst sınırlarının kullanılması gerektiği, bunun yanı sıra filitrat uygulamasında ise %6.73'luk uygulamanın kullandığımız farklı bitki parçaları üzerinde olumlu etki yaptığı saptanmıştır. Araştırmanın bundan sonraki aşamaları bu uygulama dozları referans alınarak sürdürülecektir.