Türkiye'de kimyasal ve iyonlaştırıcı radyasyon metrolojisinin geliştirilmesi
Loading...
Files
Date
2013
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
Abstract
Katılım öncesi yardım programı kapsamındaki “Türkiye’de Kimyasal ve İyonlaştırıcı Radyasyon Metrolojisinin Geliştirilmesi” başlıklı üç yıllık proje, Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve Türkiye’deki kimyasal ve İyonlaştırıcı radyasyon metrolojisi alanındaki ölçüm kapasitesini artırmayı amaçlayan bir projedir. İyonlaştırıcı radyasyon alanında atanmış kuruluş olarak TAEK’e bağlı Sarayköy ve Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezleri TÜBİTAK UME ile birlikte bu projeye dahil olmuştur.
TAEK’in kurumsal ve ölçüm kapasitesini artırmak, bu projenin en önemli hedeflerinden biridir. Bu nedenle, 10 TAEK uzmanı, İyonlaştırıcı radyasyon metrolojisi alanında edindikleri yeni bilgi ve becerileri SANAEM ve ÇNAEM’deki meslektaşlarına aktarmak üzere IRMM ve PTB laboratuvarlarında eğitilmişlerdir.
Bundan başka, hem kimyasal, hem de İyonlaştırıcı radyasyon metrolojisi kapsamında düzenlenen çalıştay, teknik gezi ve konferanslara TAEK’ten 250’nin üzerinde katılım sağlanmıştır. TAEK, konferans oturumu, çalıştay ve seminerlerde IRMM’le birlikte yer alarak üniversitelerde İyonlaştırıcı radyasyon metrolojisi konusunda farkındalık yaratmaya çalışmıştır.
SANAEM 12, ÇNAEM 13 metotla ISO EN 17025 standardına uygun olarak Kalite Yönetim Sistemi de dahil olmak üzere Mayıs 2009’da TURKAK tarafından akredite edilmiştir. 2010 ve 2011 yıllarında akreditasyon kapsamı genişletilerek ÇNAEM’de iki dozimetrik kalibrasyon metodu, SANAEM’de iki radyoaktivite ölçüm metodu daha akredite olmuştur. İkisi ÇNAEM’de ikisi SANAEM’de olmak üzere dört yeni metodun validasyon çalışmaları devam etmekte olup 2013 yılında akreditasyon başvurusu yapılacaktır.
Uzun süreli eğitim alan personelin tecrübelerinden faydalanılarak SANAEM’de Radyonüklit Metroloji Laboratuvarlarının tasarımı yapılmış ve altyapı çalışmaları tamamlanmıştır. 2009 yılında başlatılan ve bu projeyle paralel olarak yürütülen 4 yıllık TAEK projesi kapsamında metrolojik çalışmalar için gerekli olan cihaz ve ekipmanların bir kısmı temin edilmiş ve iki yeni radyoaktivite ölçüm sisteminin kurulumu tamamlanmış, bu sistemlerin kullanıldığı ölçüm metotlarının validasyon çalışmalarına başlanmıştır. IRMM’in danışmanlığında hazırlanan detaylı stratejik plana uygun olarak çalışmalar devam etmektedir. ÇNAEM’deki ikincil standart X-ışını laboratuvarının iyileştirilme çalışmaları devam etmekte olup tanısal radyoloji için RQR ve RQT enerji serileri oluşturulmuştur. SANAEM’de kurulacak yeni İkincil Standart Dozimetri Laboratuvarlarının (İSDL) bina yapımı, cihaz ve sistemlerin teminine ilişkin ön çalışmalar tamamlanmıştır.
TAEK-SANAEM, BIPM’in İyonlaştırıcı Radyasyon Danışma Komitesi (CCRI) tarafından organize edilen Referans Malzemelerdeki Radyoaktivite Ölçümleri başlıklı Tamamlayıcı Karşılaştırma Testine (CCRI(II)-S8) katılmış, yaban mersininde K- 40, Cs-137 ve Sr-90 aktivitesi ölçümlerini yaparak 3 CMC veri girişi için destekleyici kanıt olacak sonuçlarını değerlendirilmek üzere Nisan 2011’de BIPM’e göndermiştir.
Gıdalarda Cs-137, K-40 ve Sr-90 aktivitesi ile Co-60 ışını için hava kerma ve absorplanmış doz için CMC’Ier hazırlanmış olup CIPM MRA CMC veritabanına dahil edilmek üzere Tamamlayıcı Karşılaştırma Testi Raporunun Pilot Laboratuvar tarafından BIPM’e gönderilip CCRI tarafından kabulünü takiben EURAMET’e gönderilecektir.
The programme of pre-accession assistance "Improving Chemical and Ionising Radiation in Turkey" is a three-year project funded by the European Union and aimed to enhance the measurement capacity for chemical and ionising radiation metrology in Turkey. TAEK, as the designated institute of Turkey in the ionizing radiation metrology was involved in this project through its research centres, SANAEM and ÇNAEM. The enhancement of institutional and measurement capacity in ionising radiation metrology for TAEK is an important pillar of the project. To this end, 10 staff from TAEK has been trained at IRMM, all of whom are intended to transfer the newly gained knowledge in ionising radiation metrology to their colleagues at SANAEM and ÇNAEM. Furthermore, over 250 participations by TAEK staff to scientific workshops, study/technical visits and conferences, both in the field of chemical and ionizing metrology were attained. TAEK involved in conference sessions, workshops and seminars to reach as many university laboratories as possible with IRMM. SANAEM and ÇNAEM were accredited by TURKAK on May 2009 according to ISO EN 17025 in 12 and 13 methods respectively, including Quality Management Systems. In 2010 and 2011, accreditation scope has been extended for additional two dosimetric calibration methods at ÇNAEM and 2 radioactivity measurement methods at SANAEM. Method validation studies for four new (2 ÇNAEM, 2 SANAEM) radioactivity measurements are in progress and will be submitted for accreditation by the end of this year. New Radionuclide Metrology Laboratories at SANAEM have been designed and infrastructure works have been completed by making use of the knowledge and experience gained during the long term trainings. Some of the necessary measurement systems and devices have been purchased by financial support from the 4 year-TAEK project started in 2009 parallel to the EMIT project. Documented strategic plan for metrology was prepared and submitted to IRMM for consultation. Two new radioactivity measurement systems were installed and validation of the measurement methods by these systems is in progress. The improvement of the SSDL X-ray laboratory is on going, but RQR and RQT energy series have been generated for diagnostic radiology. Preliminary studies for the establishment of a new Secondary Standardisation Dosimetry Laboratory (SSDL) at SANAEM were completed. It is in the phase of building project design and determination of the technical specifications of the instruments and devices to be purchased. TAEK-SANAEM participated in the Supplementary Comparison Test (CCRI(II)-S8 on radionuclide activity measurements (Radionuclides: K-40, Cs-137 and Sr-90) in reference materials - Bilberry-2010) which is conducted by CCRI (Consultative Committee for Ionizing Radiation) of BIPM. The results were submitted to BIPM in April 2011 which is considered as supportive evidence for the 3 CMC entries. The CMC’s for Cs-137, K-40 and Sr-90 in foodstuffs, air kerma and absorbed dose to water of a Co-60 beam were prepared and will be submitted to EURAMET for inclusion into the CIPM MRA CMC database after Supplementary Comparison Test Report is written and accepted by CCRI.
The programme of pre-accession assistance "Improving Chemical and Ionising Radiation in Turkey" is a three-year project funded by the European Union and aimed to enhance the measurement capacity for chemical and ionising radiation metrology in Turkey. TAEK, as the designated institute of Turkey in the ionizing radiation metrology was involved in this project through its research centres, SANAEM and ÇNAEM. The enhancement of institutional and measurement capacity in ionising radiation metrology for TAEK is an important pillar of the project. To this end, 10 staff from TAEK has been trained at IRMM, all of whom are intended to transfer the newly gained knowledge in ionising radiation metrology to their colleagues at SANAEM and ÇNAEM. Furthermore, over 250 participations by TAEK staff to scientific workshops, study/technical visits and conferences, both in the field of chemical and ionizing metrology were attained. TAEK involved in conference sessions, workshops and seminars to reach as many university laboratories as possible with IRMM. SANAEM and ÇNAEM were accredited by TURKAK on May 2009 according to ISO EN 17025 in 12 and 13 methods respectively, including Quality Management Systems. In 2010 and 2011, accreditation scope has been extended for additional two dosimetric calibration methods at ÇNAEM and 2 radioactivity measurement methods at SANAEM. Method validation studies for four new (2 ÇNAEM, 2 SANAEM) radioactivity measurements are in progress and will be submitted for accreditation by the end of this year. New Radionuclide Metrology Laboratories at SANAEM have been designed and infrastructure works have been completed by making use of the knowledge and experience gained during the long term trainings. Some of the necessary measurement systems and devices have been purchased by financial support from the 4 year-TAEK project started in 2009 parallel to the EMIT project. Documented strategic plan for metrology was prepared and submitted to IRMM for consultation. Two new radioactivity measurement systems were installed and validation of the measurement methods by these systems is in progress. The improvement of the SSDL X-ray laboratory is on going, but RQR and RQT energy series have been generated for diagnostic radiology. Preliminary studies for the establishment of a new Secondary Standardisation Dosimetry Laboratory (SSDL) at SANAEM were completed. It is in the phase of building project design and determination of the technical specifications of the instruments and devices to be purchased. TAEK-SANAEM participated in the Supplementary Comparison Test (CCRI(II)-S8 on radionuclide activity measurements (Radionuclides: K-40, Cs-137 and Sr-90) in reference materials - Bilberry-2010) which is conducted by CCRI (Consultative Committee for Ionizing Radiation) of BIPM. The results were submitted to BIPM in April 2011 which is considered as supportive evidence for the 3 CMC entries. The CMC’s for Cs-137, K-40 and Sr-90 in foodstuffs, air kerma and absorbed dose to water of a Co-60 beam were prepared and will be submitted to EURAMET for inclusion into the CIPM MRA CMC database after Supplementary Comparison Test Report is written and accepted by CCRI.
Description
TENMAK D.N.. 10011
Keywords
Dosimeters -- Metrology, Dozimetreler -- Metroloji, Radioisotopes -- Metrology, Radyoizotoplar -- Metroloji, Dosimetry, Dozimetri, Radioisotope metrology, Radyoizotop metrolojisi, Dosimetric metrology, Dozimetrik metroloji
Citation
Yücel, Ü., Güngör, N. ve Osmanlıoğlu, E. (2013). Türkiye'de kimyasal ve iyonlaştırıcı radyasyon metrolojisinin geliştirilmesi. Ankara : Türkiye Atom Enerjisi Kurumu.