Antalya-Nevşehir-Karaman-Hatay-Artvin illerinin doğal fon radyasyonu haritasının çıkarılması ve eser element analizleri

Abstract
Bu çalışma, Türkiye’nin il bazında doğal fon haritasının hazırlanmasını, toprak yapısının radyolojik yönden değerlendirilmesini, içme sularında doğal radyoaktivite değerlerinin tespit edilmesini, toprak ve su örneklerinde eser ve toksik element analizlerinin yapılmasını ve ilgili kaynaklardan toplumun maruz kaldığı yıllık etkin dozun tespit edilmesini amaçlayan “Çevresel radyolojik izleme ve dozimetrik değerlendirme yapılması” faaliyeti kapsamında yürütülen çalışmaların düzenli aralıklarla sunulacak olan teknik raporlar serisinin İkincisidir ve Antalya, Nevşehir, Karaman, Hatay ve Artvin illerinin sonuçlarını içermektedir. Sonuçlar incelendiğinde; • Antalya, Nevşehir, Karaman ve Hatay illerinde ortalama dış ortam radyasyon doz hızı değerlerinin Türkiye ve Dünya ortalamalarına yakın iken Artvin ilinde bu oranın yaklaşık 3 katı olduğu, • Toprak örneklerinde yapılan radyonüklit ve radyoaktivite analizleri sonucu, Nevşehir ilinde toprak yapısından kaynaklı olarak K-40, Ra-226 ve Th-232 doğal radyonüklitlerin radyoaktivite seviyelerinin ortalamanın üzerinde olduğu, Artvin ilinden alınan toprak örneklerinde ise belirli lokasyonlarda yapay bir radyonüklit olan Cs- 137 nin 200 Bq/kg gibi yüksek değerlere çıktığı, yine aynı il topraklarında Ra-226 radyonüklitinin aktivite değerlerinin ortalamanın üzerinde olduğu, diğer illerden alınan örneklerde herhangi bir anomaliye rastlanmadığı, • İçme suyu örneklerinde yapılan radyoaktivite analizleri sonucu Nevşehir ilinde 5 farklı noktada toplam alfa, 1 noktada ise toplam beta radyoaktivite değerlerinin Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından belirlenen sınır değerleri aştığı, • Toplanan toprak örnekleri üzerinde “Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ne göre yapılan eser element analiz değerlendirme sonuçlarına göre illerde belirli lokasyonlarda sınır değerlerin aşıldığı, • İçme suyu örnekleri için yapılan anyon ve katyon değerleri sonuçlarının, EPA, WHO, Kanada, EEC ve TS 266 İçme Suyu Standartları ile mukayese edildiğinde başta Nevşehir ve Artvin olmak üzere çok sayıda istasyonda kullanılmasında ve tüketilmesinde sakınca görülen noktaların belirlendiği, anlaşılmaktadır. Yukarıda ifade edilen analiz sonuçları rapor içerisinde tablolar, grafikler ve eşdeğer değişim haritalandırma yöntemleri kullanılarak görselleştirilmiş ve kolay anlaşılabilir formatta sunulmaya çalışılmıştır. Ayrıca illere ait ayrıntılı analiz sonuçları incelenen noktanın konum ve koordinat bilgileri EK dosyalarda sunulmuştur.
This study is the second of a series of technical reports which will be presented at regular intervals and aims to present a natural radiological background map of Turkey's provinces, radiological evaluation of the soil contents, natural radioactivity levels in drinking water. It also contains trace and toxic element analyses of soil and water samples from these provinces. The annual effective community radiation dose from these sources are calculated. These activities were carried out under the “Environmental radiological monitoring and dosimetric evaluation” program of Çekmece Nuclear Research and Training Centre. This report includes results for Antalya, Nevşehir, Karaman, Hatay and Artvin provinces. Upon a through investigation of the results the following conclusion were drawn: • Radioactivity concentration values of the mean ambient gamma dose rates of province of Antalya, Nevşehir, Karaman and Hatay is close to the global and Turkey average measurements although values in the province of Kars is about 3 times the average, • According to the radionuclides and radioactivity analysis results of the soil samples in these 5 provinces, the radioactivity levels of the natural radionuclides K-40, Ra-226, and Th-232 are above the Turkey and global average in Nevşehir, at the some locations in Artvin the radioactivity level of the Cs-137 artificial radionuclide goes up to 200 Bq/kg and also Ra-226 levels in soil are higher than Turkey average. There were no significant abnormalities in samples taken from other provinces. • The radioactivity analysis results of drinking water from Nevşehir, show that the values of the total alpha activity at 5 different locations and total beta activity at 1 location exceed the limit values set by World Health Organization (WHO), • According to results from the assessment on the "Soil Pollution Control Regulation", the trace element analysis on the collected soil samples, the limit values are exceeded at certain locations in some provinces, • When the results of anion and cation values for the drinking waters samples are compared with the EPA, WHO, Canada, EEC and TS 266 as Drinking Water Levels in several locations proves to be unsuitable for drinking. The results of the above-mentioned analyses are visualized using tables, graphs and equivalent level mapping methods for a clearer presentation of the data. The coordinates of the sampling locations and detailed information about the analysis results are given in the annexes.
Description
TENMAK D.N.. 10552
Keywords
Natural radiation map, Doğal radyasyon haritası, Environmental radiological monitoring, Çevresel radyolojik izleme, Dosimetric evaluation, Radiation protection -- Turkey, Radyasyondan korunma -- Türkiye, Radiation sources -- Turkey, Radyasyon kaynakları -- Türkiye, Trace element analysis, Eser element analizi, Antalya, Nevşehir, Karaman, Hatay, Artvin
Citation
Karahan,G. ...[ve arkadaşları]. (2017). Antalya-Nevşehir-Karaman-Hatay-Artvin illerinin doğal fon radyasyonu haritasının çıkarılması ve eser element analizleri. Ankara : Türkiye Atom Enerjisi Kurumu.