Browsing by All Authors "Dirican, Abdullah"
Now showing 1 - 6 of 6
Results Per Page
Sort Options
Item Çevre radyasyonu ölçümleri ve iyileştirme çalışmaları : Hantepe-Ezine-Çanakkale(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2008) Çetiner, M. Atıf; Yücel, Bilgi; Okyar, H. Burçin; Çelebi, Nilgün; Dirican, Abdullah; Gündüz, Hüseyin; Kemaloğlu, Solkan; Vural, Mustafa; Ataksor, Berna; TAEKDünya’da yüksek seviyeli doğal radyasyon alanı olarak bilinen bölgeler mevcuttur. Bu bölgelerde, radyasyon dozları ve sağlık üzerine etkileri, risk tahminleri, radyasyondan korunma, çevresel transfer yolları ve doğal radyasyonla ilişkili ekolojik etkiler gibi alanlarda yoğun bilimsel çalışmalar yürütülmektedir. Yine bu bölgelerde radon, toron ve kozmik ışınların ölçümünü esas alan doğal radyasyon dozimetrisi, düşük seviyeli radyasyonun in vitro ve in vivo biyolojik çalışmaları yapılmaktadır. Dünyada en iyi bilinen yüksek seviyeli doğal radyasyon alanları Brezilya’da Guarapari, Hindistan’da Kerala, İran’da Ramsar ve Çin’de Yangjiang’tır. Bu bölgelerin dışında nispeten daha düşük seviyeli doğal radyasyon alanları da mevcuttur. 1960’lı yıllardan buyana, uzun süreli düşük seviye doğal radyasyon ışınlamalarının riskleri ve olası sağlık etkilerinin belirlenmesine yönelik radyolojik, jeolojik, epidemiolojik ve çevresel çalışmalar yürütülmektedir. Türkiye’nin doğal radyasyon tarama çalışmaları kapsamında, Çanakkale ili çevresinde 56 farklı noktada radyasyon ölçümleri yapılmıştır. Çanakkale ili, Ezine ilçesi, Geyikli beldesine bağlı Hantepe plajında radyasyon seviyesi, bölgenin ortalama doğal radyasyon seviyelerine göre yüksek bulunmuştur. Toryum-232 içeren kumun yaygın ve yoğun olduğu yerlerde, radyasyon doz hızı toprak yüzeyinde 0,20 ile 10,88 µGy h(-1) aralığında, yer seviyesinden I metre yükseklikte ise 0,27 ile 3,11 |jGy h-1 aralığında ölçülmüştür. Bölgede yapılan iyileştirme çalışmaları sonrası radyasyon doz hızı; toprak yüzeyinde 0,15 ile 8,09 µGy h(-1) aralığında, yer seviyesinden 1 metre yükseklikte ise 0,17 ile 2,88 µGy h(-1) aralığında ölçülmüştür. Doz hızı değerlerinin aritmetik ortalaması alındığında, iyileştirme çalışmalarından sonra radyasyon doz hızı seviyesinde ciddi azalma olduğu gözlenmiştir. Tüm ölçümlerin aritmetik ortalamaları alınarak etkin doz hesabı yapılmıştır. Etkin doz hesaplamaları sonucunda, iyileştirme çalışmaları öncesi yıllık etkin doz 1,223 mSv, çalışmalar sonrası ise 0,953 mSv’dir.Item Determination of gross alpha and gross beta radioactivity levels of bottled mineral water samples in Turkey(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Şahin, Mihriban; Dirican, Abdullah; Yüksek, Simay; TAEK-SANAEMBu çalışmada Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden ticari olarak şişelenmiş 32 farklı mineralli su numuneleri toplanmıştır. Bu mineralli su numunelerinin toplam alfa ve toplam beta radyoaktiviteleri orantılı sayaçlar kullanılarak ölçülmüştür. 32 farklı numunenin toplam alfa radyoaktivite konsantrasyonu Ölçülebilir Minimum Değer (ÖMD) (0.011-0.681 Bq/L) ile 1.86 Bq/L arasında değişen değerlerde ortalama 0.541 Bq/L olarak tespit edilmiştir. Toplam beta radyoaktivite konsantrasyonu ise ÖMD (0.010-0.245 Bq/L) ile 1.85 Bq/L arasında değişen değerlerde ortalama 0.813 Bq/L olarak tespit edilmiştir. Türkiye’de bulunan mineralli sularda tespit edilen toplam alfa ve toplam beta aktivite değerleri farklı ülkeler için yapılan benzer çalışmalarda bulunan değerler ile karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre toplanan mineralli su numunelerinden bir tanesi hariç diğer tüm numunelerde toplam alfa ve toplam beta aktivite konsantrasyonları Türkiye Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanmış olan yönetmelikteki limitlerin altında kalmıştır. Fakat yine de radyoaktivite açısından güvenli seviyelerin devam ettiğinden emin olabilmek için mineralli suların periyodik olarak izlenmesi gerekmektedir.Item Transfer Factors of 238U, 232Th, 40K, 210 Pb to selected some Crops and radiation impact assessment in Semi Arid Environment(Springer, 2024-05-22) Dirican, Abdullah; Dikmen, Hasan; Şahin, Mihriban; Gülay, Yusuf; Özkök, Yücel Özel; Kaya, Nihal; Vural, MustafaResearch on the safety of staple agricultural food products has always been one of humanity's priorities and provides input for dose assessment models. Within this important priority, activity concentrations, transfer factors (TF), and radiological effects of 238U, 232Th, 210Pb, and 40 12 K were studied for selected crops in a village close to the NORM area, located in Central Anatolia region of Turkey. The RESRAD-onsite code has been used to assess the total dose rate. The simulation of the risk analysis covered 80 years. The maximum total dose of 0.5 mSv/yr was obtained at t = 30 years.Item Türkiye'de radyonüklit metrolojisi alt yapısının geliştirilmesi(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2015) Yeltepe, Emin; Yücel, Ülkü; Dirican, Abdullah; Kahraman, Gülten; Seferinoğlu, Meryem; Şahin, Namık Kemal; Aslan, Nazife; Dikmen, Hasan; TAEK-SANAEMÜlkemizde radyoaktivite ölçümleri konusunda öncü olan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) laboratuvarları, hâlihazırdaki analiz kalitesini ve kapasitesini daha üst seviyeye çıkarmak için çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalar kapsamında TAEK, Avrupa Birliği ve TÜBİTAK-Ulusal Metroloji Enstitüsü ile ortaklaşa “Improving Chemical and Ionizing Radiation Metrology” adlı AB projesine dâhil olmuştur. Bu proje ile kimyasal ve İyonlaştırıcı radyasyon metrolojisi konusunda bilgi aktarımının sağlanması, kurumsal kapasitenin artırılması ve SANAEM’de ikincil seviyede radyonüklit ölçümlerinin yapılabilmesi için teknik destek sağlanması amaçlanmıştır. Proje kapsamında TAEK’e herhangi bir cihaz veya ölçüm sistemi temini planlanmamıştır. Bu nedenle Avrupa Birliği teknik destek projesine paralel olarak kurumumuzun radyasyon metrolojisi faaliyetleri için gerekli olan cihaz ve laboratuvar altyapısının oluşturulmasının yanı sıra yürürlükte olan ve yapılması hedeflenen ölçüm ve analiz teknikleri ile ilgili metrolojik çalışmalara yönelik ihtiyaçların karşılanması için bir proje sunulması planlanmıştır. 2009 yılı sonunda sunulan ve 2010 yılında başlayan proje kapsamında yeni laboratuvar mekânları ve bu laboratuvarların havalandırma, tesisat ve zırhlama tasarımları yapılmıştır. Cihaz ve sistem olarak Compton baskılama sistemi, TDCR (Çiftli-Üçlü çakışma oranı) sıvı sintilasyon sistemi, otoradyografi cihazı, film kalınlığı ölçme cihazı ve gerektiğinde kullanılmak üzere farklı fonksiyonlara sahip çeşitli nükleer enstrümantasyon modülleri (NIM) temin edilmiştir. Tanımlanmış katı açıda alfa sayım sistemi ve 4n-y sayım sistemi tasarımlanmış ve gerekli parçalar ülkemizde yaptırılmıştır. Ayrıca mevcut iyon odasının kalibrasyonları Almanya’nın ulusal referans laboratuvarı Physikalisch-Technische Bundesanstalt’ta (PTB) tamamlanmıştır. Proje ile Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (SANAEM) radyonüklit metrolojisi laboratuvarlarının cihaz ve mekân altyapısı başarıyla tamamlanmıştır. Alınan cihaz ve sistemler büyük oranda faaliyete geçmiştir. Bu laboratuvarlar, hazırlıkları tamamlanan ve önümüzdeki dönemde başlayacak olan bilimsel çalışmalarla uluslararası arenada ülkemizi ve TAEK’i gururla temsil edecektir.Item Türkiye'deki doğal mineralli (maden suları) ve içme sularının toplam alfa/beta, (226)Ra, (234)U, (238)U, (210)Po ve (228)Ra aktivitelerinin belirlenmesi ve toplam gösterge dozlarının hesaplanması(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2012) Dirican, Abdullah; Acar, Recep; Kaya, Halil İbrahim; Şengör, Mihriban; Yüksek, Simay; Erden, Pınar Esra; Seferinoğlu, Meryem; Şahin, Namık Kemal; Dikmen, Hasan; Yeltepe, Emin; Özkök, Yücel Özer; Elçin, Demet; Yücel, Ülkü; TAEK-SANAEMBu çalışmada ülkemizdeki mineralli sular ve içmece sularının toplam alfa/beta aktivitesi ve su örneklerindeki (226)Ra, (238)U, (234)U, Po, Ra radyonüklitlerinin aktivite derişimleri ölçülmüştür. Yapılan ölçümlerde orantılı sayım sistemi, alfa spektrometresi ve gama spektrometresi kullanılmıştır. Su örneklerinin analizinde öncelikle toplam alfa/beta analizleri yapılmıştır. Toplam alfa aktivitesi 0.1Bq/L den fazla olan sularda alfa parçacığı yayımlayan doğal radyonüklitlerin aktivite miktarları, toplam beta aktivitesi 1.0 Bq/L den fazla olan su örneklerinde ise (228)Ra aktivitesi belirlenmiştir. Doğal mineralli su dolum tesislerden toplanan mineralli suların biri haricinde toplam alfa ve beta değerlerinin müsaade edilen sınır değerlerinin altında olduğu tespit edilmiştir. Beş adet içmece suyu örneğinde toplam alfa ve beta aktivitelerinin doğal mineralli sular için öngörülen sınır değerlerin üzerinde olduğu tespit edilmiştir.Item Türkiye'deki kaplıca tesislerinde radyoaktivite düzeyinin araştırılması ve toplam etkin doz değerlendirilmesi(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, 2014) Dirican, Abdullah; Kaya, Halil İbrahim; Uzun, Sefa Kemal; Demiröz, Işık; Erden, Pınar Esra; Şahin, Mihriban; Acar, Recep; Dikmen, Hasan; Yeltepe, Emin; Şahin, Namık Kemal; Seferinoğlu, Meryem; Yüksek, Simay; Özkök, Yücel Özer; Erçin, Demet; Gökhan, Kıymet; Çınar, Memduh Fatih; Özgür, Mine; Baltaş, Aysun; Yılmaz, Şenol; TAEK-SANAEMMineralli ve termal sular doğal radyoaktivite ihtiva edebilmektedir. Bu sular bazı durumlarda kaplıca tesislerinde çalışanlar ve tedavi amacıyla bu suları kullananlar için radyasyondan korunma sorunlarına yol açabilmektedir. Birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de içmece sularının tüketimi her geçen gün artmakta ve kaplıca tesislerinde kısa süreli konaklamalar popüler hal almaktadır. Türkiye’de bugüne kadar, kaplıca tesislerini kullananlar ve bu tesislerde çalışanların doğal radyasyona karşı korunması ile ilgili düzenlemeler ve termal sulardan kaynaklanan radyasyona maruz kalma durumu için detaylı incelemeler yapılmamıştır. Bu nedenle Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Türkiye’de kaplıca bulunan bölgelerde doğal radyoaktivite düzeyini belirlemek, bazı kaplıca tesislerinde çalışanlar ve tesislerden faydalananlar için toplam etkin dozları hesaplamak ve bu gibi durumlara uygulanan ulusal radyasyondan korunma düzenlemelerini analiz etmek için Uluslararası Atom Enerjisi Ajansına bir teknik işbirliği teklifi sunmuştur. Sağlık Bakanlığı’nın 2013 yılı verilerine göre Türkiye’de ruhsatlı olarak faaliyet gösteren 169 kaplıca tesisi bulunmaktadır. Bu çalışma Türkiye’deki kaplıcaların % 41 ’ini oluşturan 70 kaplıca tesisinde yürütülmüştür. Kaplıca tesislerinde, birbirini tamamlayan ölçme teknikleri kullanılarak havadaki radon aktivite derişimi belirlenmiştir. Toprak ve su örnekleri toplanmış ve laboratuvarda analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, kapalı yüzme havuzlarındaki radon aktivite derişiminin 13 Bq/m3 ile 10 kBq/m3 arasında değiştiğini göstermektedir. Termal sularda ölçülen toplam alfa ve beta konsantrasyonları sırasıyla 0.018 Bq/L ila 54.2 Bq/L ve 0.024 Bq/L - 37.7 Bq/L aralıklarında değişmektedir. Kaplıca tesislerinde çalışanların çalıştıkları süre içerisinde ve bu tesislerden faydalananların kür uygulama süresince aldıkları toplam etkin dozların sırasıyla yılda 0.06 mSv ile 39.3 mSv ve 0.08 mSv ile 17.1 mSv arasında değiştiği belirlenmiştir.