Rapor 1980-1989 yılları
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Ağır sulu reaktörler kısım I - dizayn, güvenlik, işletme tecrübesi ve yakıttan faydalanma(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1984-12) Adalıoğlu, Ulvi; Göktepe, B. Gül; TAEK-ÇNAEMGelişmekte olan ülkelerden biri olan Türkiye'de gelecekteki enerji arz ve talep açığını karşılamak üzere uzun zamandan beri nükleer enerji alternatifi başlıca çözüm yolu olarak görülmektedir. Kurulacak bir nükleer sanayinin ilk adımının ilerdeki gelişmelere açacağı yollar ve imkânlar dolayısıyle önemi çok büyüktür. Kısıtlı ekonomik imkanlara sahip gelişmekte olan bir ülke başlangıç safhasında seçeceği nükleer teknoloji hususunda pek titiz davranmak zorundadır. Bu düşünceler ışığı altında, ticarî olarak kullanılmakta olan ağır sulu reaktörlerin, en yaygın ticari reaktör tipi olan hafif sulu reaktörler karsısındaki durumunun ortaya çıkarılması istenilmektedir. Bu çalışmada ağır sulu reaktör tipi olarak seçilen CANDU'lar, zaman zaman hafif sulu reaktörlere ait bilgilerle karşılaştırılarak - Sistemin dizaynı ve nükleer emniyet özellikleri, - Kaynaklardan faydalanma ve materyel talebi, - İşletme tecrübesi, - Tesis ve enerji maliyeti bakımından ekonomisi, - Gelişme potansiyeli konularına göre İncelenmektedir.Item Araştırma reaktörlerinin geri beslemeli nokta kinetik analizi üzerine bir çalışma(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1984-11) Arıkan, H. İbrahim; Adalıoğlu, Ulvi; TAEK-ÇNAEMBu raporda %20 ve %93 zenginlikte uranyum yakıtıyla yüklenen TRIGA ve TR-2 araştırma reaktörlerinin sıcaklığa bağlı geri beslemeli kinetiği İncelenmektedir. Bir ve iki sıcaklık modelleriyle reaktörlerin soğuması temsil edilmektedir. Çeşitli adım şeklindeki pozitif reaktivite ithallerine göre İzafî nötron yoğunluğu, ters peryod ile yakıt ve moderatör sıcaklık artımlarının zamana göre değişimi AIREK- MOD koduyla hesap edilmiştir.Item Mössbauer spektroskopisi ile Fe57 çekirdeklerinin incelenmesi(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1982) Zararsız, Abdullah; TAEK-ANAEMBu çalışmada yeni bir spektroskopi yönteminin gelişmesini sağlayan ve geri tepmesiz γ-rezonansları olarak bilinen Mössbauer olayının teorisi ele alınmıştır. Mössbauer olayının gözlenebilirlik şartları ve kristal parametrelerine bağlılığı incelenmiştir. Ayrıca soğurucu olarak kullanılan Fe57 çekirdeklerinin Mössbauer parametreleri ve çekirdek büyüklükleri hesaplanıp literatürdeki değerleri ile karşılaştırılmıştır.Item FUKMOD : radyoaktif izotop zincirleri hesabı için çok amaçlı bir kod(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1989-12) Üstün, Gülsen; Turgut, Mehmet Hulusi; Adalıoğlu, Ulvi; TAEK-ÇNAEMNükleer reaktörlerde kalp içindeki izotop yoğunluklarının zamanla değişimi reaktör işletimi açısından hem de reaktör kazalarında çevreye intikal edecek aktivite ve doz hesapları yönünden önemidir. YANMA0 ve YANMA1 kodlarıyla uranyumla çalışan bir reaktörde belli fisil izotop ve fisyon ürünlerinin zamana bağlı sayısal yoğunlukları en fazla dört gruplu olarak hesaplanmaktadır. FUK koduyla herhangi bir fisyon ürünü zincirindeki fısyon ürünlerinin zamanla değişimi reaktörün belli bir süre belli bir güç seviyesinde çalışması durumunda bir gruplu olarak hesaplanmaktadır Reaktörün devamlı çalışması ya da belli bir zaman çalışıp belli bir zaman durması hallerinde herhangi bir fisil izotop ve/veya fisyon ürünü zincirindeki izotopların zamanla değişen sayısal yoğunluklarının hesabı için genel bir koda ihtiyaç duyulmuştur. Bu amaçla FUK’da bazı değişiklikler yapılarak kod genel bir hesaplama aleti haline getirilmiştir. FUK’un değiştirilmiş yeni şekli olan FUKMOD kodunda: - İstenilen fisil izotop veya fisyon ürünü zinciri verilerek çözüm bulunmaktadır. - Grup sayısı beşe çıkarılmıştır. - Değişik zaman adımlarında değişik akı seviyeleri için hesap yapılabilmektedir. - Reaktörde ışınlanan malzemelerde üreyen izotoplar hesaplanabilmektedir.Item Yanma - 1, a one dimensional nuclear burn-up code(Turkish Atomic Energy Authority, Çekmece Nuclear Research and Training Center, 1983) Turgut, Mehmet Hulusi; Adalıoğlu, Ulvi; TAEK-ÇNAEMYAHMA-1 kodu, ÇNAEM ’de sıfır boyutlu nükleer yanma kodu YANMA-0'ın yazılmasıyla başlıyan nükleer yakıt idaresi ve yanma çalışmalarının ikinci kademesini teşkil etmektedir. Çok gruplu nötron difüzyon denklemini tek boyutta çözen YANMA-1 kafes noktalarında izotop yoğunluklarını analitik çözümleri kullanarak vermektedir. Önemli fisyon ürünleri dışında kalan fisyon ürünleri hayalî bir tek ürünle temsil edilmektedir. En fazla 4 grup, 40 kafes noktası ve 20 izotop için problem çözülebilir. Program sürekli ve günde 6 saatlik yanma opsiyonlarını ihtiva etmektedir.Item IBD-1 : two dimensional, multigroup neutron diffusion code(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1985-10) Adalıoğlu, Ulvi; Tuncel, Raşit; TAEK-ÇNAEMÇBAEM’de yazılmış olan IBD kodu iki boyutlu çok gruplu nötron difüzyon denklemlerini çözmekte kullanılmaktadır. Programdaki iç ve dış iterasyonları Liebman ve Chebyshev metodları hızlandırmaktadır. Programın iç iterasyonunun yakınsamasını geliştirmek üzere "ardışık blok overrelaksasyon" metodundan faydalanılmıştır. Bu metodun en basiti, bir satır ardışık overrelaksasyon IBD koduna tatbik edilmiştir.Item Neutronics calculations of the TR-2 reactor present core(Turkish Atomic Energy Authority, Çekmece Nuclear Research and Training Center, 1986-09) Turgut, Mehmet Hulusi; TAEK-ÇNAEMTR-2 reaktörünün değişik yükleme şekilleri, Xe zehirlenmesi problemi ve ilave edilen kuru ışınlama tüplerinin re- aktiviteye etkisi araştırılmıştır. İlk üç yakıt çevrimi boyunca yapılan nötronik hesaplar dizayn hesapları ve deneysel sonuçlarla karş11aş 11rıİmiştır. Kalpteki Al bloklar yerine Be bloklar konulmasının etkileri incelenmiştir. Üçüncü çevrim için değişik yükleme şemaları denenmiştir.Item (n, p) tepkileşilerinin incelenmesi(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1988-10) Dökmen, S.; Atasoy, H.; Özbir Y.; Ercan, Ali; TAEK-ÇNAEMÇNAEM fizik Bölümündeki SAMES -T-400 alçak enerjili iyon hızlandırıcısında üretilen yaklaşık 14.5 MeV enerjili nötronlarla, atom numarası 8 ile 66 arasında olan çekirdekler için (n,p) tepkileşimİeri incelenmiştir. Çeşitli laboratuvarlarda ölçülmüş (n,p) tepkileşim kesitlerinin (Reaction Cross- Section) değerlerine yapılan uyumla (fit) bir ampirik bağıntı verilmiştir. Bu ampirik bağıntıdan elde edilen (n,p) tepkileşim kesitleri kullanılarak, elementlerin izafi belirlenme sınırları hesaplanmış ve sonuçlar bir tablo halinde verilmiştir.Item Sayısal kelime üreteci tasarımı ve geliştirilmesi(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1982) Köksal, Z.; Bozkurt, Ahmet; Demirbaş, Ahmet; TAEKBilindiği gibi örneksel ve sayısal devrelerin test edilmesinde sürekli darbe dizisi üreten darbe üreteçleri kullanılmaktadır. Darbe dizisini tanımlayan en temel faktörler darbe genliği darbe sıklığı ve bir periyotdaki darbe boşluk oranı (Duty-cycle) dır. Kelime üreteci ise sayısal kelimenin içeriği kullanıcı tarafından programlanan sayısal dalga şekillerini üreten cihazdır /1/. Sayısal bilgi, darbe varlığı mantık (1) seviyesini, darbe yokluğu ise mantık (0) seviyesini göstermek üzere kodlanır. Sayısal kelimenin uzunluğu içerdiği bit sayısı ile belirlenir ve her bir bit (0) veya (1) mantık seviyesini göstermek üzere yanlızca tek bilgi taşır. Sayısal kelime üreteçleri tümleşik devrelerin test edilmesinde, mikro- ve mini-bilgisayar sistemlerinin onarımmda ve ara-birim devrelerinin simulasyonunda gerekli kompleks dalga şekillerini üretmekte çok yararlı olmaktadır /2/. Bu nedenle Merkezimizdeki bü tip çalışmaları kolaylaştırmak amacı ile bir sayısal kelime üreteci tasarımlanmış ve geliştirilmiştir.Item Gamma radyasyon ölçerleri için pnömatik kalibrasyon sistemi(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1984-09) Yaşar, Sedat; Alkan, Hasan; Türer, Ata; TAEK-ÇNAEMKaynak muhafaza kuyusunda bulunan değişik aktiviteli Co-60 ve Cs-137 kaynaklarından birini seçime tabi olarak kalibrasyon adasındaki kalibrasyon noktasına çıkmasını otomatik olarak sağlayan bir gamma kalibrasyon sistemi yapılmıştır. Bu sistemde kalibrasyonu yapılacak gamma radyasyon ölçeri ile kalibrasyon kaynağı arasındaki mesafe yine otomatik olarak 0.1 cm doğrulukla ölçülebilmektedir. Birkaç µR/saat'ten yüzlerce R/saat'lik ışınlama düzeyleri, kumanda odasından kontrol edilmekte ve böylece çok değişik radyasyon ölçerlerinin kalibrasyonu çabuk, emniyetle ve doğru olarak yapılmaktadır.Item Hızlı nötron ışınlama ünitesi Sames T-400 tanıtımı ve karakteristiklerinin tayini(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1989-07) Tarcan, Gökçe; Gültekin, Ergun; Özbir, Yıldıray; Baykal, Adnan; Subaşı, Metin; Erduran, Nizamettin; Atasoy, H.; İpekçi, E.; TAEK-ÇNAEMÇNAEM Fizik Bölümünde oluşturulan Hızlı Nötron Fiziği Laboratuvarının temel cihazı olan SAMES T-400 alçak enerjili iyon hızlandırıcısının geniş bir tanıtımı yapılmıştır. Sistemim güvenli olarak çalışmasını sağlamak için sonradan tasarlanarak sisteme eklenen destek üniteleri ve örnek ışınlamak için yapıları pnömatik transfer sistemi açıklanmıştır. Ayrıca, sistemin döteron huzmesinin hedef üzerindeki yeri tespit edilmiş, d-d tepkileşiminden elde edilen nötronların, akışı ve açısal dağılımı tayin edilmiştir.Item The use of microbial proteins for the culvitation of phytoplankton culture(Türkiye Atom Enerjisi Komisyonu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1982) Topçuoğlu, Sayhan; Özyurt, Mustafa; TAEK-ÇNAEMGünümüzde ekonomik önemi olan bazı deniz organizmalarının larvalarını beslemede fitoplankton kültürleri kullanılmaktadır. Denizlerdeki besin zincirinin ilk halkasını oluşturan fitoplanktonların, çeşitli türlerinden oluşan kültürler laboratuvarımızda mevcuttur. Mikrobiyal proteinlerin besin olarak bazı canlılara verilmesine yönelik bir çok çalışma vardır. Çeşitli mikrobiyal proteinler de laboratuvarımızda üretilmektedir. Bu araştırmanın amacı büyük miktarlarda fitoplankton kültürünün mikrobiyal proteinler kullanarak, en kolay ve en ekonomik yönden elde edilebileceğini kanıtlamaya yöneliktir. Sonuç istenilen amaçda neticelenmiştir.Item Calibration calculations for the TR-2 Reactor(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1988-04) Turgut, Mehmet Hulusi; Üstün, Gülsen; TAEK-ÇNAEMTR-2 reaktörünün ilk yükleme durumu ve o anda yapılan deneyler esas alınarak, iki boyutlu hesaplar eksenel yöndeki akıbüküm terimi değiştirilmek suretiyle kalibre edildi. Bu yeni akıbüküm değeri kullanılarak yapılan reaktivite hesapla- nnın deneylerle çok iyi uyum içerisinde olduğu gözlendi.Item TR-2 de hızlı nötron sipekturumu(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1989-12) Ercan, Ali; İşyar, Arif; Erduran, Nizamettin; TAEK-ÇNAEMTR--2 Reaktör kalbinde, malzeme analizi ve radyoizotop üretimine yönelik çalışmalarda kullanılan ışınlama tüpleri içindeki nötron akı yoğunluk dağılımı nötron aktivasyon yöntemiyle ölçülmüştür. Bu amaçla ışınlanmış Al,Fe,Ni,Zr ve In foillerin gama aktivitesi verim kalibrasyonu yapılmış bir HPGe Sayım Sisteminde ölçülmüş ve 27AI (n,α) , 54Fe(n,p), 58Ni(n,p) ve 90Zr(n,2n) uyarım fonksiyonlarından yararlanılarak Hızlı Nötronların Enerji dağılımı empirik olarak belirlenmiştir. Deneysel değerlere yapılan uyum sonucunda empirik bir akı yoğunluğu bağıntısı elde edilmiştir. 1 MW güç için D-45 ışınlama elemanı içinde ̴ 4 x 10(12) n/s.cm2.MeV lik bir değer bulunmuştur.Item Lead and Cadmium analysis in biological materials by AAS Sampling Boat System(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1984-11) Erentürk, Nihal; Saygı, Nur; Sungur, Ayşe; TAEK-ÇNAEMAtomik Absorpsiyon Spektrofotometresi, hassasiyet ve kolaylığı nedeniyle biyolojik referans maddelerde ve hayvan kanında eser element analizlerinde kullanaldı. Numuneler analize yaş üzümleme ve kuru kül yöntemleri ile hazırlandı. Kurşun ve kadmiyum analizleri AAS Kayıkcık sisteminde gerçekleştirildi.Item Düşük gama aktivite ölçümü(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1988-10) Gültekin, Ergun; Özbir, Yıldıray; Erduran, Nizamettin; Ercan, Ali; TAEK-ÇNAEMÇevreden gelen doğal gama aktivitesini ≈ 100 misli azaltan kurşun korunak içine alınmış bir 3" x 3" Nal(Tl) dedektörün mutlak foto-pik verimi ölçülmüş ve bu dedektörle, bazı deniz ürünlerinde doğal gama ışınları sayılarak Potasyum miktarı belirlenmiştir.Item Akkuyu nükleer güç santralı çevresinde işletme öncesi mevcut tabii fon radyoaktivite miktarlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesi : 1. altı aylık rapor(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1983-10) TAEK-ANAEM; Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim MerkeziItem İyon değiştirici reçinelerin yeniden kazanılması (regeneration) ve hafif suyun yabancı iyonlardan arındırılması (deionization)(Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1989) Bayvas, Fehime; TAEK-ANAEMBu çalışmada iyon değiştirici reçinelerin özellikleri ve kullanılmış reçinelerin yeniden kazanılması (regeneration) ile ilgili genel bir bilgi verilmekte, iyon değiştirici reçinelerin kullanım alanları belirtilerek nükleer sahadaki önemi üzerinde durulmaktadır. Çalışmada esas olarak da ANAEM'deki Ankara Kritik-altı Reaktöründe(ASR-1), moderator olarak kullanılan hafif suyun arıtılması için elimizde bulunan iki ayrı tip reçinenin yeniden kazanılması yöntemleri üzerinde durularak, uygulama yönünden bilgi verilmekte ve elde edilen denel neticeler sunulmaktadır.Item Radyasyon yaşam gerçeği(Atom Enerjisi Komisyonu, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1982) Yülek, G. Gürcan; TAEK-ANAEMItem Piezoelektrik seramik transduser yapımı(Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, 1981) Şahin, G.; Aypar, A.; TAEK-ANAEMPiezoelektrik Seramik BaTiO(3) ve katkılı kompozisyonlarından 2-3 mm kalmlıkda, 15-20 mm çapında diskler geliştirilmiştir. Piezoelektrik seramiklerin madde ve elektriksel özelliklerinin incelenmesi amacına uygun olarak laboratuvar kurulmuştur. Disklerin ferroelektrik olup olmadıklarını belirlemek için analiz- sinterleme-sıcaklığa bağlı dielektrik-polarizasyon ve empedans faz açısının frekansa bağlı değişimleri incelenmiştir.