Işınlamanın süne zararına uğramış buğday ve unun kalitesi özellikleri üzerine etkisi

Abstract

Buğday, beslenmemizde önemli bir yer tutar. Süne, buğday verimini ve kalitesini etkileyen en önemli zararlıdır. Sünenin, buğday üzerine beslenmek için bıraktığı salgısında bulunan proteolitik enzim, proteinlerin hidrolizasyonuna neden olur. Süne emgi oranının %3.5’i geçmesi halinde buğday, yemlik olarak değerlendirilir. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Gıda Teknolojisi Bölümü ile birlikte yürüttüğümüz bu çalışmada, belirli oranlarda süneli buğday içeren örnekler (% 0, 2, 3.5, 5, 10 ve 15) farklı dozlarda ışınlanarak (0,1,3,5,8 ve 10 kGy), ışınlamanın nispi (rölatif) proteolitik enzim aktivitesini azaltmada etkisi araştırılmıştır. Işınlanmamış örneklerde süne emgi oranı arttıkça rölatif proteaz aktivitesinin arttığı görülmüştür. Işınlamanın, 8 kGy ışınlama dozuna kadar proteaz aktivitesini azalttığı belirlenmiştir. 8 kGy’e kadar uygulanan dozlarda ise %5 süne emgi oranına kadar oluşan proteolitik enzim aktivitesini azaltmada etkili olduğu belirlenmiştir.

Wheat is important in our diet. Suni bug has the most detrimental effect on wheat efficiency and quality. The proteolytic enzyme in the saliva, which is secreted on wheat for feeding, causes hydrolysis of proteins. If the suni bug proportion exceeds 3,5%, wheat is considered as feed. In this study carried out together with the Ministry of Agriculture and Forestry, Central Research Institute Directorate of Field Crops, Food Technology Division, samples containing defined proportions of suni bug damaged wheat (0, 2, 3.5, 5, 10, 15%) were irradiated at different doses (0,1,3,5,8,10 kGy) and effect of irradiation on decreasing the relative proteolytic activity was investigated. Relative protease activity was found to increase as proportion of suni bug increased in non-irradiated samples. Irradiation was found to decrease the proteolytic activity up to 8 kGy. At doses up to 8 kGy, it was determined to be effective in reducing the proteolytic enzyme activity up to suni bug proportion of 5%.