Tunceli sarımsağının (allium tuncelianum (kollman)) in vitro çoğaltma olanaklarının araştırılması

Loading...
Thumbnail Image
Date
2011
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu
Abstract
Bu araştırma 2004-2006 yılları arasında, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi, Tarım Birimi Bitki Islahı Laboratuarlarında yürütülmüştür. Çalışma TAEK ve Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü tarafından desteklenmiştir. Araştırmada endemik bir tür olan Tunceli sarımsağının, in vitro koşullarda kök, yaprak ve sürgün ucu kültürü yöntemleriyle hızlı çoğaltabilme olanaklarını belirlemek hedeflenmiştir. Bu araştırmada yaprak, kök ve sürgün ucu kültürlerinde kullanılacak en uygun oksin (2,4D ve NAA 0, 1.0, 2.0 mgı-1) ve sitokinin (BA 0, 0.1 ve 1.0 mg-1) kombinasyonları belirlenmeye çalışılmıştır. Yaprak ve kök kültürlerinde sürgün oluşumu tespit edilmemiştir. Sadece kallus oluşumu 0.1 mgM+1.0 mgM NAA kombinasyonundan elde edilmiştir. Sürgün kültürlerinde hem oksin hem de sitokinin beraberce kullanımı Tunceli sarımsağı için sürgün oluşumunu artırmada etkili olmamıştır. Buna karşılık 0.5 mg/l BA+0.1 mg/l IAA, 0.1 mg/l BA ve 0.1 mg/l BA+0.1 mg/l NAA, 0.05 mg/l BA+0.5 mg/l IAA ve 0.05 mg/l BA kombinasyonlarında tek sürgün oluşumu gerçekleşmiştir. lAA’nın daha düşük konsantrasyonlarının sürgün proliferasyonunu tetiklediği belirlenmiştir. Yumru oluşumunun artırılmasında alt kültür sayısının artırılması etkili olmuştur. Oksin içermeyen, 0.1 mgM NAA+0.1 mgl-1 BA içeren ortamlarda yumru oluşum oranı %100 olarak belirlenmiştir. Oksin içermeyen ya da 0.1 mgl-1 NAA içeren ortamlarda kültüre alınan sürgünlerde yumru oluşumu tespit edilememiştir. Yumru oluşturma ortamında dördüncü alt kültürden itibaren oksin içermeyen ya da sadece 0,1 mgM NAA içeren ortamlarda köklenmenin düşük oranda başladığı ve bu oranların sırasıyla %37 ve %40 olduğu saptanmıştır. Oksinsiz veya 0,5 mgl-1 NAA içeren ortamlara transfer edilen köksüz sürgünlerde köklenme artmıştır. En yüksek oran %33 ile 2 mgl-1 NAA uygulamasında gerçekleşmiş olup bunu %17 ile 0,5 mgl‘1 NAA izlemiştir. Saksıya transfer edilen köklenmiş ve köklenmemiş yumrular 2-3 gerçek yaprak oluşturduktan sonra yaşama yeteneklerini yitirmişlerdir. Ancak üretimde kullanılan küçük yumrular bu ana yumrulardan elde edilmiş olup bu Tunceli sarımsağı için olağan bir durum olarak karşımıza çıkmıştır.
This research was conducted at University of Ankara, Faculty of Agriculture, Department of Horticulture and Turkish Atomic Energy Authority Sarayköy Nuclear Research and Training Center, Plant Breeding Lab’s at Agriculture Division within the period of 2004-2006. The scope of this research is to determine the effective in vitro micropropagation methods as shoot and root culture for Tunceli garlic. In this research to determine the best combinations of growth regulators for shoot and root cultures, 2.4-D and NAA (0,1.0, 2.0 mgl-1) were used as auxin and BA (0, 0.1, 1.0 mgl-1) as cytocinin. No shoots obtained from the leave and root tip culture experiment. Only callus formation was seen in 0.1 mgM BA+1.0 mgM NAA combination. Both auxins and cytokinin failed to induce shoot proliferation in Tunceli garlic via shoot culture experiment. Only one shoot was obtained from the 0.05 mg/l BA+0.1 mgl-1 IAA, 0.1 mgM BA and 0.1 mgl-1 BA + 0.1 mgl-1 NAA, 0.05 mgM BA+0.5 mgl-1 IAA and 0.05 mgl-1 BA combinations. Proliferation frequency increased with lower concentration of IAA with 0.05 mg/l BA. In vitro bulblet formation of garlic shoots started from second subcultures. When the subculture number was increased, also bulbing ratio increased too. Bulb formation ratio was 100% in medium without auxin and 0.1 mgl-NAA+0.1 mgl-1 BA combination. Shoots do not formed bulblet planted again on medium without auxin or with 0.1 mgl-1 NAA. Although shoots were started rooting (37%) in without auxin and 40% in 0.1 mgM NAA from fourth subculture in bulblet formation medium, rooting ratio was found as low level. When unrooted shoots transferred to the medium without auxin and with NAA medium, rooting ratio increased. The highest rooting ratio was 33% in 2 mgl-1 NAA, and 17% in 0.5 mgl-1 NAA. When rooted and unrooted garlic bulblets transferred pots, plants died after produced 2-3 leaves but small bulblets were obtained from main bulblets. This is an expected case for Tunceli garlic. VI
Description
TENMAK D.N.. 9982
Keywords
Garlic, Sarımsak, Tunceli garlic, Tunceli sarımsağı, In Vitro replication, In Vitro çoğaltma, Sarmısak
Citation
Kantoğlu, Y. ...[ve arkadaşları]. (2011). Tunceli sarımsağının (allium tuncelianum (kollman)) in vitro çoğaltma olanaklarının araştırılması. Ankara : Türkiye Atom Enerjisi Kurumu.