Turkish Journal of Nuclear Sciences (2018- )

Permanent URI for this community

https://kurumsalarsiv.tenmak.gov.tr/handle/20.500.12878/1176

Browse

Now showing 1 - 20 of 29

Iğdır region environmental radiological monitoring programme 2013 – 2016 evaluation results
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Gülay, Yusuf; Dikmen, Hasan; Yıldız, Çiğdem; Bıyık, Recep; Aybers, Mehmet Timuçin; TAEK-NGD
"The monitoring of the radiological effects of nuclear power plants around Turkey” was added to TAEK's annual work programme as an ongoing activity for the purpose of monitoring the radiological effects of nuclear power plants around Turkey in 2013. As part of this activity, The Iğdır Region Environmental Radiological Monitoring Program was completed in 2015 (TAEK, 2015) and radiological monitoring studies were carried out within this program (TAEK, 2017). Air, surface water, soil, drinking water and local food samples were collected and laboratory measurements were performed for the determination of environmental radioactivity levels. Environmental dose rate measurements were performed periodically by using the continuously operated RESA (Early Warning Environmental Radiation Monitoring System) units stationed in the region. Detected radioactivity levels in drinking water samples were below the monitoring levels (Official Gazette, 2013). Maximum H-3 activity was detected as 0.82 Bq/m3 and total indicative dose, for the measured Sr-90 and Cs-137 values, was calculated as 87.89 nSv/year considering the ingestion of drinking waters. When these values were compared with the stated values in the regulation (Official Gazette, 2013), for the indicative dose of 0.1 mSv/year, or for the limit value of 100 Bq/l for H-3, they were in conformity with the no further monitoring were needed conditions as for the H-3 activity, and for the other dose contributing nuclides in the drinking waters.
Consequences of spent fuel pool accident due to long term black out at VVER-1200
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Doğan, Kemal; TAEK-NGD
Mart 2011’de Japonya Fukushima Daiichi Nükleer Güç Santralinde (NGS) gerçekleşen doğal felaket nükleer çevrelere o güne değin tasarıma esas kaza olarak kabul edilmeyen uzun süreli santral kararmasının doğal afetler ile birleşince ne denli tehlikeli olabileceğini gösterdi. Bu tez çalışmasında Mersin, Akkuyu’da kurulması planlanan AES 2006 tasarımı bir VVER–1200 tipi NGS’de gerçekleşebilecek uzun süreli santral kararması kazası durumunda kullanılmış yakıt havuzundaki envanter hesabı, envanterden kaynak teriminin hesabı, kaynak terimin atmosferik dağılım hesapları ve sonucunda NGS sahası yakınlarında bulunan kişilerin alması muhtemel radyasyon dozları ve acil durum müdahaleleri incelenmiştir.
Determination of gross alpha and gross beta radioactivity levels of bottled mineral water samples in Turkey
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Şahin, Mihriban; Dirican, Abdullah; Yüksek, Simay; TAEK-SANAEM
Bu çalışmada Türkiye’nin çeşitli bölgelerinden ticari olarak şişelenmiş 32 farklı mineralli su numuneleri toplanmıştır. Bu mineralli su numunelerinin toplam alfa ve toplam beta radyoaktiviteleri orantılı sayaçlar kullanılarak ölçülmüştür. 32 farklı numunenin toplam alfa radyoaktivite konsantrasyonu Ölçülebilir Minimum Değer (ÖMD) (0.011-0.681 Bq/L) ile 1.86 Bq/L arasında değişen değerlerde ortalama 0.541 Bq/L olarak tespit edilmiştir. Toplam beta radyoaktivite konsantrasyonu ise ÖMD (0.010-0.245 Bq/L) ile 1.85 Bq/L arasında değişen değerlerde ortalama 0.813 Bq/L olarak tespit edilmiştir. Türkiye’de bulunan mineralli sularda tespit edilen toplam alfa ve toplam beta aktivite değerleri farklı ülkeler için yapılan benzer çalışmalarda bulunan değerler ile karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre toplanan mineralli su numunelerinden bir tanesi hariç diğer tüm numunelerde toplam alfa ve toplam beta aktivite konsantrasyonları Türkiye Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanmış olan yönetmelikteki limitlerin altında kalmıştır. Fakat yine de radyoaktivite açısından güvenli seviyelerin devam ettiğinden emin olabilmek için mineralli suların periyodik olarak izlenmesi gerekmektedir.
Investigation of the first stage sintering kinetics of additive free Uo2 pellets
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Akbal, Sevgi; Yaylı, Ahmet
Bu çalışmanın amacı katışkısız UO2 yakıt peletlerinin birinci sinterleme kinetiği ve aktivasyon enerjilerinin incelenmesidir. UO2 ve U3O8 ilave edilmiş UO2 yakıt peletleri toz metalurji yöntemiyle üretilmiştir. UO2 ve U3O8 ilave edilmiş UO2 yakıt peletleri dilatometrede, Ar+%5 H2 atmosferinde sinterlenmiştir. Aktivasyon enerjilerini hesaplamak için sabit ısıtma hızı yöntemi kullanılmıştır. Ayrıca, sinterlenen peletlerin özelliklerine U3O8 etkisi incelenmiştir.
Enrichment of oxygen-18 isotope by fractional distillation
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Gürbüz Güner, Selen Nimet; Dişbudak, Haydar; Aksu, Erhan; Eken, Mahmut; Karacan, Filiz; TAEK-SANAEM
Bu çalışmada, vakum altında çalışan 200 cm yüksekliğinde ve 3 cm çapında fraksiyonel su destilasyon kolonu tasarlanmış ve pyrex camdan imal edilmiştir. Kolon; -0.8 bar, 52° C’de 120-140 ml/dk buharlaşma/yoğunlaşma ve 0.5-10 ml/dk besleme hızlarında damıtılmış su (distilated water) ile çalıştırılmıştır. Oksijen-18 izotop oranlarının analizi İzotop Oranı – Kütle Spektrometresi (IR-MS) cihazı ile yapılmıştır. Yapılan deneyler sonucunda; damıtılmış suda ki doğal O-18 izotop miktarında 28-90 ppm aralığında artış olduğu ölçülmüştür. Bu tip bir fraksiyonel su damıtma kolonunun çalışma parametreleri daha önce literatürde raporlanmamıştır çünkü bu çalışmada tasarlanan kolon sistemi literatürde bildirilen benzer kolon sistemlerinden çok daha küçüktür.
Determination to residual N effect of lentil varieties on succeeding wheat N-15 isotope tracing technique
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Akın, Ali İbrahim; TAEK-SANAEM
N-15 izotop tekniği kullanarak, Orta Anadolu kuru koşulları altında ekilen mercimek (Lens culinaris Medic.) bitkisinin kışlık (Pul-11 ve Kışlık Kırmızı-51) ve yazlık (Sultan-1 ve Pul-11) çeşitlerinin biyolojik azot fiksasyon kapasitelerini tespit etmek ve sonra üzerine ekilecek olan buğday bitkisine ne miktar azot kazandırdığını belirlemek amacıyla tarla denemeleri kurulmuştur. Etiketli azot kullanılarak gübre ve topraktan gelen azot ile beraber havadan biyolojik yolla fikse edilen azot miktarının ayrı ayrı belirlenmesi mümkündür. Birinci yıl, kışlık ve yazlık mercimek çeşitlerinin biyolojik azot fiksasyon kapasiteleri N-15 metodu kullanarak tespit edilmiştir. İkinci yıl, baklagilden sonra ekilen buğdaya taşınan bakiye azot miktarları belirlenmiştir. Birinci yıl sonuçlarına göre, ortalama fikse edilen azot miktarları kışlık ve yazlık çeşitler için sırasıyla 70.0 ve 45.0 kgN/ha olarak bulunmuştur. İkinci yıl, baklagilden sonra ekilen buğdaya ortalama topraktan taşınan azot miktarları, ön bitki kışlık ve yazlık mercimek olduğunda, sırasıyla 43.0 and 17.0 kgN/ha olarak belirlenmiştir.
On-site emergency planning and response approach for nuclear power plants
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Yeşil, Sertan; Gökeri, Gürdal; TAEK-NGD
Nükleer santrallerde reaktör kalbi ya da kullanılmış yakıt havuzunda yer alan yakıtlarda meydana gelebilecek bir ciddi hasar sonucu oluşabilecek nükleer santral kaynaklı acil durumlar saha içi ve saha dışında insanların ölümüne, ciddi sağlık etkilerine, psikolojik hasarlara ve ayrıca halkın yaşam kalitesini etkileyen ekonomik ve sosyolojik etkilere sebep olabilir. Tüm bu etkilerin sonuçları acil ve erken koruyucu eylemler ile diğer müdahale faaliyetlerinin hızlı bir şekilde uygulanması ile azaltılabilir ya da engellenebilir. Nükleer santral kaynaklı acil durumlarda saha içinde uygulanması gereken müdahalenin esaslarını belirleyen müdahale yaklaşımı saha içi acil durum planı kapsamında oluşturulmalıdır. Saha içi acil durum planında öncelikli olarak acil durum sırasında saha içinde oluşturulacak acil durum yönetim organizasyonuna ilişkin detaylar açıklanmalı ve saha içi acil durum müdahalesine ilişkin sorumluluklar belirlenmelidir. Bu çalışma kapsamında, Ulusal Radyasyon Acil Durum Planı başta olmak üzere ulusal mevzuat ve düzenleyici dokümanlar, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansının konuya ilişkin yaklaşımı ve dokümanları, Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Rusya Federasyonu ve Japonya gibi örnek ülkelerin konu ile ilgili düzenleyici ve teknik dokümanları incelenmiştir. Saha içi acil durum planında yer alması gereken ana konu başlıkları açıklanırken yukarıda belirtilen ana hususlara ek olarak, acil durumun sınıflandırılması ve bu sınıflandırma yapılırken kullanılacak operasyonel kriterlerin tanımlanması; alarmlar, bildirimler ve haberleşmeye ilişkin düzenlemeler; tesiste, saha içinde ve sahaya yakın bölgelerde gerçekleştirilecek olan radyolojik izleme çalışmaları; acil durum müdahalesi sırasında kullanılacak merkez ve noktalar gibi konuların üzerinde durulacaktır.
A study on the determination of the beam characteristics of r&d beam transport line of Turkish Atomic Energy Authority Proton Accelerator Facility by using quadrupole variation method
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Yüksel, Alper Nazmi; Bulut, Serdar; Serin, Nihal Öykü; Recepoğlu, Erdal; TAEK-SANAEM
TAEK’in ana politikası, ülkemize olabilen en büyük katma değeri sağlamak maksadıyla, nükleer teknolojilerin ülkemize transfer edilmesiyle birlikte, ülkemizin nükleer teknolojinin ürünlerinden daha çok faydalanır duruma gelmesini sağlamaktır. Söz konusu hedeften hareketle, ülkemizde nükleer tıpta teşhis amacıyla kullanılan ve hâlihazırda ithal edilmekte olan radyoizotoplar ile bunların radyofarmasötiklerinin üretimi, kalite kontrolü ve hasta dozu olarak dağıtımını gerçekleştirmek amacıyla 2012 yılında Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde TAEK PHT kurulmuştur. TAEK-PHT’nin devreye alınmasıyla birlikte, radyoizotop ve radyofarmasötik üretimi, kalite kontrolü ve araştırma-geliştirme çalışmalarına yönelik olarak tasarlanan çok amaçlı bir tesis olan hızlandırıcı teknolojileri için önemli bir altyapı Türkiye'de ilk kez kurulmuştur. Bu sayede, yüklü parçacık aktivasyonuna dayanan malzeme araştırmaları, nükleer fizik, endüstriyel uygulamalar üzerine çalışmalar ile aynı zamanda hızlandırıcı teknolojileriyle alakalı eğitim çalışmalarının TAEK-PHT’de yapılması hedeflenmektedir. Söz konusu amaçlara uygun olarak, ülkemizdeki üniversite ve enstitülerin protona dayalı uygulama taleplerinin karşılanmasına yönelik olarak gerekli alt yapı oluşturma çalışmalarına TAEA-PHT’de başlanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın ilk bölümünde TAEK-PHT Ar-Ge ışınlama odasındaki demet hattında, proton demetinin spot, emitans, akım ve enerji parametrelerinin ölçülebilmesi için yapılan düzenlemeler paylaşılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümü olarak ise mevcut Ar-Ge demet hattındaki proton demetinin emitans değerinin, kuadrupol varyasyon metodu ile belirlenmesi üzerine elde edilen sonuçlar sunulmaktadır.
Higgs factory at the Greek-Turkish border: a regional project
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Çetin, Serkant Ali; Sultansoy, Saleh; Ünel, Gökhan; Işıldak, Bora; İlday, Fatih Ömer; Zioutas, Konstantin; Kordas, Konstantinos; Petridou, Chariclia; Gazis, Evangelos; Semertzidis, Yannis K.; 3959; Bölüm Yok
Önümüzdeki yıllarda Türk-Yunan sınırında foton çarpıştırıcısı temelli bir "Higgs fabrikası"nın kurulumunu, yüksek enerjili bir foton demeti içeren deneme tesisi ile başlamak üzere, önermek istiyoruz. Foton demetleri, fiber lazer fotonlarının yüksek enerjili elektron demetlerinden ters Kompton saçılımıyla elde edilecektir. Bu öneri (http://indico.cern.ch/event/175067/contributions/284345/) ESPG'12 Açık Sempozyumuna (Open Symposium - European Strategy Preparatory Group, 2012, Krakow, Poland) sunulan katılımlar arasında yer almıştır.
Estimation of radiological doses over Turkey by using atmospheric dispersion model after Fukushima Nuclear Power Plant Accident
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Şimşek, Volkan; TAEK-ÇNAEM
Fukushima Nükleer santral Kazasının Anadolu Yarımadası üzerindeki etkileri üç farklı kaynak terim ile atmosferik dağılım modeli kullanılarak araştırılmıştır.. 131I parçacıklarının haca konsantrasyon değerleri 0.1 mBqm-3 ile 0.5 mBqm-3, 137Cs değerleri 0.01 mBq m-3 ile 0.05 mBqm-3, for 131I gaz değerleri 1 mBqm-3 ile 10 mBqm-3arasındadır. Bulunan değerler ölçüm değerleriyle kıyaslanmış ve bu değerler kullanılarak Anadolu Yarımadası için radyolojik doz değerleri hesaplanmıştır. Bulunan efektif doz değerleri Fukushima Nükleer Güç Santrali Kazasının etkilerinin Çernobil Nükleer Güç Santrali ile kıyaslandığında oldukça sınırlı olduğunu göstermektedir.
Results of experimental studies at cylindrical inertial electrostatic confinement fusion device
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Bölükdemir, Arife Seda; Yasatekin, Betül; Coşgun, Emre; Kılıç, İhsan; Olgaç, Yeşim; Alaçakır, Ali; TAEK-SANAEM
Bu çalışmada, Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (SANAEM)’ nde tasarlanıp kurulan silindirik eylemsiz elektrostatik sıkıştırmalı füzyon cihazı ile alınan ilk sonuçlar sunulmuştur. Bu cihaz, Döteryum-Döteryum (D-D) füzyon reaksiyonlarına dayanan nötron çalışmaları için tasarlanmış olup silindirik anot ve ızgara tipi silindirik katottan oluşmaktadır. Vakum odacığı olarak da adlandırılan anot, sıfır potansiyelde tutulur ve vakum pompası, vakum ölçer, yüksek voltaj besleme elemanı, iyon kaynakları ve sistem için gerekli olabilecek diğer bağlantılar için 11 adet girişe sahiptir. Katot ise vakum odacığının merkezine yerleştirilir ve katoda yüksek negatif voltaj uygulanır. Uygulanan maksimum katot voltajı 95 kV’dir. Çalışma basıncı 1x10-4 mbar ve 9x10-4 mbar aralığındadır. Vakum odacığındaki iyon konsantrasyonunu arttırmak için iki adet indüktif eşleşmiş plazma (ICP) tipi iyon kaynağı kullanılır ve böylece katot ekseni boyunca füzyon olasılığı da artar. Füzyon reaksiyonları ile üretilen nötronlar, helyum-3 dolu bir nötron detektörü ile tespit edilir. Mevcut sistem ile yapılan çalışma sonucunda elde edilen maksimum toplam nötron sayısı yaklaşık olarak 5x107 nötron/saniyedir.
Synthesis and characterization of SrF2 and SrF2:Ce3+ nanoparticles for gamma ray detection
(Turkish Atomic Energy Authority, 2018) Gürbüz Güner, Selen Nimet; Aksu, Erhan; Dişbudak, Haydar; Eken, Mahmut; Ergun, Ece; Özkök, Yücel Özer; Gündüz, Ömer; TAEK-SANAEM
SrF2 ve SrF2:xCe3+ (x=0.5 mol %, 0.6282 g -10 mol %, 12.5630 g) nanoparçacıklar kimyasal birlikte çöktürme yöntemiyle sentezlenmiştir. Katkısız ve seryum katkılı nanoparçacıkların yapısal ve optik özellikleri X-Işını Difraktometresi (XRD), Yüksek Çözünürlüklü Geçirimli Elektron Mikroskobu (HRTEM) ve Fotolüminesans Spektrofotometre (PL) ile karakterize edilmiştir. Sentezlenen nanoparçacıkların otalama parçacık boyutları, Debye-Scherer eşitliği kullanılarak, X-Işını kırınım desenlerindeki piklerin genişlemesinden belirlenmiştir. Hesaplanan ortalama parçacık boyutları 30 nm - 52 nm aralığında değişmektedir. Sentezlenen tüm nanoparçacıkların uyarma ve emisyon piklerinin dalga boyları sırasıyla 232 nm ve 464 nm’dir. Disk şekline sahip iri ve hacimli nanokompozit sintilatör malzemelerin üretiminde sentezlenen SrF2 and SrF2: %1 Ce3+ nanoparçacıklar fosfor dolgu malzemesi olarak, epoksi reçine ise matriks malzemesi olarak kullanılmıştır. Üretilen iri ve hacimli nanokompozit sintilatör malzemelerinin enerji spektrumları Am-241, Cs-137 ve Co-60 nokta kaynakları kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen spektrumlar incelendiğinde üretilen nanokompozit sintilatör malzemelerin, gama ışını dedeksiyonunun yanı sıra, gelen gama ışınının enerjisini ayırabilecek potansiyelde olduğunu göstermektedir.
Investigation of mechanical properties resintered UO2 pellets by micro hardness method
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-06) Akbal, Sevgi; Yaylı, Ahmet; Can, Ferhan; Keşaf, Esra; TAEK-Teknoloji Geliştirme Dairesi
Bu çalışmanın amacı, mikro sertlik testi kullanılarak re-sinter UO2 yakıt peletlerinin mekanik özelliklerinin incelenmesidir. UO2 yakıt peletleri toz metalurjisi yolu ile üretilmiştir. Ar +% 5 H2 atmosferinde 4 saat sinterleme ile üretilen UO2 peletleri, termal kararlılık testi için Ar +% 5 H2 atmosferinde 24 saat boyunca 1700 0C'de yeniden sinterlemeye tabi tutulmuştur. Termal kararlılık testinin UO2 peletlerinin mekanik ve mikroyapı özelliklerine etkisi tartışılmıştır.
Destruction of biological weapons by gamma radiation
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-06) Tükenmez, İbrahim; Kırcı, Özge Birden; 6166; Bölüm Yok
Mikroorganizmaların radyasyona bağlı inaktivasyon prosesinin mekanistik özellikleri analiz edildi; bir reaksiyon mekanizması önerildi ve bu mekanizmaya uygun olarak mikrobiyal silahların etkisiz hale getirilmesi ve sterilizasyonu için doza bağlı bir inaktivasyon kinetiği çıkarıldı. Kinetik model, Bacillus anthracis 34F2 sterne’in canlı kalan deneysel konsantrasyon değerleri kullanılarak doğrulandı. Yağsız süt ile karıştırıldıktan sonra kurutulmuş Bacillus anthracis 34F2 sterne örnekleri, 25 °C'de 0-31 kGy gama radyasyon dozlarında ışınlandı ve daha sonra tamponlanmış peptonlu suyla yıkanarak alındı ve petri kaplarındaki triptik soy agar üzerine dökme yöntemiyle kaplanarak ekildi. Petri kapları daha sonra 37 °C'de 18-24 saat inkübe edildi ve mikroorganizma kolonileri sayıldı. Geliştirilen kinetik modelde deneysel canlı kalan koloni verileri kullanılarak, bir mikroorganizma kolonisinde başlangıçtaki hücre sayısı (no: 3.17 hücre / CFU), radyasyon hassasiyeti (G: 0.45 kGy-1), eşik dozu (De : 2.59 kGy), ondalık azalma dozu (D10: 5.18 kGy), sterilite güvence dozu (DSAL: 31.05 kGy) ve minimum sterilizasyon dozu (DMRD: 62.10 kGy) hesaplandı. Bu parametreler birbirleriyle ve önerilen reaksiyon mekanizmasıyla ilişkilendirildi, değerleri başka çalışmalarda rapor edilmiş değerlerle karşılaştırıldı. Model eşitliğinde kinetik parametrelerinin sayısal değerleri kullanılarak Bacillus anthracis 34F2 sterne’in doza bağımlı inaktivasyon kinetiği simüle edildi ve deneysel verilerle karşılaştırıldı. İnaktivasyon doğrusunun korelasyon katsayısı (r: 0.9709), kinetik denklemlerin ve karşılık gelen mekanizmanın Bacillus anthracis 34F2 sterne’in doza bağlı inaktivasyon proseslerini tarif etmek için uygun olduğunu (P <0.001) gösterdi. Önerilen model ve model parametrelerinin biyolojik silahların radyasyonla sterilizasyonu için proses etkinliği kontrolü ve doz ayarlamada kullanılabileceği sonucuna varıldı.
Determination of the bioethanol ratio in gasoline from 14C activity concentration by liquid scintillation counting in Turkey
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-06) Tükenmez, İbrahim; Gündoğdu, Gençay; 6166; TAEK-Radyasyon ve Hızlandırıcı Teknolojileri Dairesi Başkanlığı
Benzin-biyoetanol karışım oranının deneysel olarak tespit edilmesinde Sıvı Sintilasyon Sayım Tekniği (LSC) yaygın olarak kullanılmaktadır. Tekniğin ana prensibi atmosferde doğal yollarla oluşan ve zamanla bütün canlıların vücudunda bir dengeye gelen ve yarı ömrü 5730 yıl olan 14C izotopunun radyoaktivite seviyesinin ölçülmesidir. Benzin, milyonlarca yıl önce ölüp toprak altında kalmış olan canlıların ısı ve basınç etkisiyle dönüşmüş olduğu petrolden üretilmektedir. Biyoetanol ise şeker pancarı, şeker kamışı, mısır, tatlı sorgum gibi bitkilerin fermente edilmesi ile üretilen bir çeşit biyoyakıttır. Benzinde bulunan 14C radyoaktivite seviyesinin milyonlarca yıl içerisinde yarılanarak ölçülemeyecek seviyelere gerilemesi, biyoetanolün ise atmosferle denge halinde 14C seviyesine sahip olması benzin-biyoetanol karışım oranlarının belirlenmesine olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada sıvı sintilasyon sayımı ile ticari olarak temin edilebilen benzin ve biyoetanol karışımLarının karışım oranları belirlenmiştir.
New generation radiation meters developed at TAEA laboratories
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-06) Küçükarslan, Necati; Batmaz, Nihat; Sail, Gökhan; Yurtsever, Serdar; Kaplan, Hüdaver; TAEK-Teknoloji Geliştirme Dairesi
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Teknoloji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, Nükleer Elektronik Birimi, son 30 yıldır ülkemize hizmet vermek üzere radyasyon izleme ve ölçüm cihazları geliştirilmesi ve üretilmesi konularında çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalar sırasında edinilen know-how, geliştirilen prototiplere uygulanmakta, böylece yeni teknolojilerle rekabet edebilecek modeller geliştirilmektedir. Son zamanlarda, üretilen radyasyon ölçüm cihazlarının boyutlarını en aza indirmek için tam yüzey montajlı elektronik devre elemanları kullanıldı. Mikro denetleyici kullanımı, düşük radyasyon doz şiddetli alanların güvenilir, kararlı bir şekilde ölçülmesini ve izlenmesini sağlar. Bunun yanı sıra ölçüm verilerinin menüler üzerinden değerlendirilmesini mümkün kılar. Geliştirilen yeni nesil cihazlar; geniş grafik LCD ekran, dinamik ölü zaman düzeltmesi ile geniş ve doğru ölçüm aralığı, ölçüm kayıt özelliği, sesli ve ışıklı alarm özelliği, GPS modülü, bilgisayar bağlantısı için usb port, usb port üzerinden şarj edilebilir lityum batarya ve ölçüm birimi veya cihaz dili seçimi gibi çok geniş menü özellik yelpazesine sahiptir. Radyasyon doz hızı değerleri elle veya otomatik olarak kaydedilebilir. Veri Yönetim Sistemi (VYS-250) bilgisayar yazılımı kullanılarak kayıtlar bilgisayara aktarılabilir ve internet erişimi sağlandığında GPS konum bilgisi ile radyasyon seviyeleri gerçek haritada gösterilebilir. Tüm bu özellikleriyle bu cihazlar, dünyadaki benzer cihazlarla karşılaştırıldığında, hem yazılım hem de donanım açısından üstün özelliklere sahiptir.
The investigation on nitrogen uptake at different growing stages of winter and summer cultivated barley under dryland Central Anatolia conditions using N-15 isotope technique
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-06) Akın, Ali İbrahim; TAEK-Radyasyon ve Hızlandırıcı Teknolojileri Dairesi Başkanlığı
Orta Anadolu kuru koşullarında kışlık ve yazlık olarak yetiştirilen arpa (Hordeum vulgare) bitkisinin farklı büyüme dönemlerinde, H1: başaklanma, H2: dane dolum ve H3: hasat’a ait verim, N-15 alımları ve gübre kullanma randıman değerlerini belirlemek amacıyla bir tarla denemesi kurulmuştur. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre bölünmüş parseller olarak 4 tekrarlı kurulmuştur. Kışlık arpa Ekim’de ve yazlık arpa Mart’ta, ekim oranı 200.0 kg/ha ve sıra arası 20.0 cm olarak ekilmiştir. Kışlık arpa’ya 40.0 kgN/ha hesabıyla 3.02 % N-15 atom excess ve yazlık arpa’ya 40.0 kgN/ha hesabıyla 2.80 % N-15 atom excess’lik amonyum sülfat gübresi uygulanmıştır. Bitki örnekleri farklı gelişme dönemlerinde hasat edildi ve toplam azot analizleri Kjeldahl metodu ile ve % N-15 atom excess analizleri N-15 emisyon spektrometresi ile yapılmıştır. Elde edilen sonuçlarda kışlık arpanın kuru madde verimleri (dane+sap), N-15 alımı ve N kullanma randımanı değerlerinin yazlık arpa’dan yüksek olduğu görülmüştür. En yüksek N-15 alımı ve N kullanma randımanı değerleri dane dolum döneminde bulunmuştur. Hasat döneminde ortalama azot kullanma randımanı değerleri kışlık ve yazlık arpa için sırasıyla % 66.0 ve % 24.1 bulunmuştur.
Environmental radioactivity measurements in Bartın province, North Anatolia Region
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-06) Karahan, Gürsel; Kapdan, Enis; Bingöldağ, Nesli; Ataksor, Berna; Taşkın, Halim; Orhan, Nilgün; Bıyık, Recep; TAEK-Teknoloji Geliştirme Dairesi
Bu çalışmanın amacı, Türkiye'nin kuzey sahilindeki Bartın ili için fon radyoaktivite düzeylerini belirlemek ve ilgili sağlık risklerini değerlendirmektir. Bu amaçla toplanan toprak örnekleri gama spektrometresi yöntemi ile analiz edilmiş, dış ortamdaki gama doz oranları yerinde ölçümlerle araştırılmış ve toplanan içme suyu örnekleri gaz akışlı orantılı sayaç ile analiz edilmiştir. Topraktaki 226Ra, 232Th, 40K ve 137Cs radyonüklitlerinin ortalama aktivitesi, Bartın ili için sırasıyla 20.2 ± 7.3, 26.9 ± 10.5, 445 ± 175, 6.4 ± 6.4 Bq kg-1 olarak belirlenmiştir. Bölge için ortalama yerden 1 m yükseklikte havada absorbe edilen gama doz hızı, 56 ± 15 nGy h-1 olarak ölçülmüştür. İçme suyu için ortalama toplam alfa ve beta aktivitesi sırasıyla 0.039 ± 0.048 ve 0.135 ± 0.403 BqL-1 olarak bulunmuştur. Bölgede yaşayanlar için kozmik, karasal radyasyonlar ve sudaki alfa-beta aktivitesine bağlı ortalama yıllık efektif doz değerleri, sırasıyla, 0.03 ± 0.01, 0.04 ± 0.01 ve 0.02 ± 0.03 mSv olarak hesaplanmıştır. Her bir radyolojik parametrenin bölge için çizilen dağılım haritası makalede sunulmaktadır.
Dose control levels in contaminated foodstuffs with radionuclides and a sample application with Chernobyl fallout data in Turkey
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-12) Tükenmez, İbrahim; Aydın, Sevcan; 6166; Bölüm Yok
Bir nükleer kaza veya patlamada fisyon ve aktivasyon ürünleri yüksek basınç ve ısıl etki ile yükselerek, atmosferde dağılır ve yer çekimi etkisi ile yeryüzüne inerek radyoaktif serpintiyi oluşturur. Radyoaktif partiküllerin bir kısmı atmosferik olaylarla kaynaktan uzak çevrelere dağılarak hava, su ve toprağı kirletip yaydığı radyasyonlarla tüm ekosisteme ve insan sağlığına zarar verebilir. Radyoaktif kirlenme ve ışınlanma boyutu kazanın evrelerine ve kaza yerinden olan uzaklığa göre nitel ve nicel olarak farklılıklar gösterir. Bu farklılıklar koruma önlemlerinin belirlenmesinde göz önünde tutulur. Radyoaktivite çevreden insana doğrudan veya farklı gıda zincirleriyle ulaşır. Gıdalarda belirlenen radyonüklit kirlenme düzeyleri bölgesel olarak hesaplanmış kirlenme sınırlarına göre değerlendirilerek gıdanın tüketiminin iznine, kısıtlanmasına veya önlenmesine karar verilir. Bu şekilde toplum bireylerinin sindirim yoluyla etkin doz eşdeğeri üstünde radyasyona maruz kalması önlenir. Bu çalışmada 1986 da vuku bulan Çernobil Reaktör Kazası sonrası Türkiye Atom Enerjisi Kurumunca Türkiye’deki temel gıda maddelerinde ölçülen radyoaktif kirlenme düzeyleri incelendi; süt ürünleri, et, unlu mamüller, sebze ve meyve olmak üzere dört temel gıda maddesi için kirlenme düzeyleri ve kirlenme sınırları hesaplandı. Kirlenme sınırları (D, Bq/kg) süt ürünlerinde DI-131: 288.4; DCs-134: 6345; DCs-137: 9762; et ürünlerinde DCs-134:18657; DCs-137: 28703; unlu mamüllerde DCs-134: 1257; DCs-137: 1934; sebze ve meyvelerde DI-131: 96.2; DCs-134: 2117; DCs-137:3257 olarak hesaplandı. Kirlenme düzeyleri (Dx , Bq/kg) süt ürünlerinde Dx I-131: 211; Dx Cs-134: 739; Dx Cs-137:1478; et ürünlerinde Dx Cs-134:10076; Dx Cs137:13200; unlu mamüllerde Dx Cs-134: 547; Dx Cs-137: 1093; sebze ve meyvelerde Dx I-131: 80; Dx Cs-134: 160; Dx Cs-137: 134 Bq/kg olarak hesaplandı. Karşılaştırıldığında, kirlenme düzeylerinin (Dx ) kirlenme sınırlarından (D) küçük olduğu görüldüğünden incelenen gıda maddelerinin tüketilebilir nitelikte olduğu değerlendirildi. Dört temel gıda grubu için hesaplanan toplam kirlenme düzeyi 0.050 olarak bulundu. Bu değer 1’den küçük olduğundan dört temel gıda grubunun birlikte tüketilebilir düzeyde olduğu belirlendi.
Evacuation planning and evacuation time estimate analyses methods for nuclear power plants
(Turkish Atomic Energy Authority, 2019-12) Yeşil, Sertan; TAEK-NGD
Termal gücü 100 MW ve üzerinde olan tüm nükleer santrallerde meydana gelebilecek genel acil durumlar sırasında acil durum planlama bölgeleri içinde yaşayanlar için radyoaktif madde salımının meydana gelmesinden önce iyot tableti kullanımı ile beraber uygulanacak tahliye işlemi en çok tercih edilen koruyucu eylemdir. Bu sayede, bölgede yaşayan insanlar üzerinde oluşabilecek deterministik sağlık etkileri engellenebilir ve acil koruyucu eylemler ile diğer müdahale faaliyetlerinin uygulanması ilişkin uluslararası genel kriterlerin üzerinde radyasyon dozlarının alınması önlenebilir. Bu kapsamda, nükleer santral kaynaklı acil durumlar için acil durum planlarının hazırlanması sırasında tahliye planlamaları ve tahliye süresinin belirlenmesine yönelik analizler önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, tahliye planlamalarına dair çalışmalar yapılırken üzerinde durulması gereken hususlar açıklanmış ve bu çalışmaların acil durum planlarındaki sunumlarının içeriklerine ilişkin bilgiler konuya ilişkin bilimsel makaleler ve ABD’nin düzenleyici ve teknik dokümanları temel alınarak verilmiştir. Tahliye süresinin belirlenmesi ile ilgili konular açıklanırken talep tahminlerinin oluşturulması, trafik kapasitesinin belirlenmesi ve kullanılacak analiz yöntemleri başlıklarının üzerinde durulmuştur. Tahliye planlaması ve tahliye süresinin belirlenmesi ile ilgili çalışmalar kapsamında konuya ilişkin düzenleyici ve teknik dokümanlarda yer alan hususların yanı sıra nükleer santrallerin yer aldığı ülke veya yöreye özel tahliyeyi geciktirici etkenlerin de dikkate alınması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Browse

Browsing Turkish Journal of Nuclear Sciences (2018- ) by Issue Date

Results Per Page

Sort Options