Konferans 2010-2019 yılları

Permanent URI for this collection

https://kurumsalarsiv.tenmak.gov.tr/handle/20.500.12878/280

Browse

Browsing Konferans 2010-2019 yılları by Issue Date

Filter results by year or month
Now showing 1 - 20 of 42
  • Thumbnail Image
    Item
    Burnup calculations of TR-2 research reactor: MONTEBURNS simulations and experimental verifications
    (2010-10-17) Özdemir, Levent; Erdoğan, Adem; Şentürk Lüle, Senem; TAEK-ÇNAEM
    In this study, some neutronic calculations of first and second core cycles of 5 MW pool type TR-2 Research Reactor have been performed using Multi-Step Monte Carlo Burnup Code System MONTEBURNS and the results were compared with the values of experiments and other codes. Time dependent keff distribution and burnup ratios belong to first and second core cycles of TR-2 Research Reactor were compared and quite good consistence in the results were observed. After modeling the first and second core cycles of TR-2 with MCNP5 Monte Carlo code, MCNP5 used in MONTEBURNS code has been parallelized in a 8 HP ProLiant BL680C G5 systems with 4 quad-core Intel Xeon E7330 CPU, utilizing the MPI parallel protocol and simulations were performed on the 128 cores Linux parallel computing machine system. The computation time was reduced by parallelization of MONTEBURNS which uses MCNP in many steps.
  • Thumbnail Image
    Item
    SSR analysis of chickpea (Cicer Arietinum L.) mutant lines obtained through gamma-irradiation
    (Russian Academy of Agricultural Sciences, 2011) Bonderanco, Ecaterina; Coretchi, Lubia; Cliciuc, Dorin; Kantoğlu, K. Yaprak; TAEK-SANAEM
    Molecular characterization of new chickpea mutants generated through gamma irradiation was carried out through SSR analysis, 16 chickpea accessions were used in the studyi including 12 M5 lines and 3 M7 lines, SSR analysis was conducted with the use of 20 loci. The number of alleles per microsatellite locus ranged from none to 14, with a total of 90 bands being analysed. The selected SSR markers successfully distinguished the genotypes under study.
  • Thumbnail Image
    Item
    The portable fast neutron radiography system for the non destructive analysis
    (8-th International Conference Nuclear and Radiation Physics, 2011) Bıyık, Recep; Kam, Erol; 0000-0001-7929-4395; TAEK-ÇNAEM
    The aim of this research is to set up a portable fast neutron radiography (FNR) system and to test it for use in non destructive testing of different composite materials. FNR systems provide distinctive advantages in non-destructive evaluation of thick composite materials. Other traditional techniques, such as X-ray, gamma ray and thermal neutron radiography do not meet FNRs capabilities in this area. The FNR images are produced directly during exposure; the neutrons create recoil protons, the protons activate a scintillator screen, the images can be collected with computer controlled CCD camera and the final picture can be saved on computer for the image processing. Experiments were carried out by using fast portative neutron generator Thermo Fischer MP320 at Çekmece Nuclear Research and Training Centre.
  • Thumbnail Image
    Item
    Detection of 2-alkylcyclobutanones in irradiated hamburgers
    (Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü, 2011-05) Aylangan, Ayça; Vural, Halil; TAEK-SANAEM
    Food irradiation is the process of exposing food to ionising irradiation. This technology is used for food hygiene, spoilage reduction and extension of shelf-life. Although properly irradiated food is safe, commercialization of irradiated food requires the available methods to identify irradiated foods. The detection of 2-alkylcyclobutanones (2-ACB’s) is a standard method used for irradiated food whose fat content is higher than 1g %. However, 2-ACB’s are not detected in nonirradiated food samples. In this study, hamburger samples with 0.8 % NaCl content were produced from beef meat and 1.2 kGy were applied to samples. Unirradiated (control) and 1.2 kGy irradiated samples were stored for 8 and 30 days at two different storage temperature (+4 °C and -12 °C). The analysis of 2-ACB’s formed in fat containing irradiated foods with gas chromatograph-mass spectrometer was evaluated to detect the irradiation on hamburgers. The effect of storage temperatures on formation and diagnosis of 2-dodecycyclobutanone (2-dDCB) of irradiated samples was not significant. 2-dDCB was not determined on the control sample regardless of storage time. As a consequence, 2-ACB’s can be used as an irradiation indicator in foods.
  • Thumbnail Image
    Item
    Material type and safeguardability considerations for innovative sodium fast reactors fuel including different minor actinides compositions
    (Institute of Nuclear Materials Management (INMM ), 2012-07) Renda, G.; Alim, Fatih; Cojazzi, G. G. M.; Peerani, P.; Bölüm Yok
    According to the Generation IV International Forum Technology Roadmap, Sodium Fast Reactors (SFR) could be a promising technology for minor actinides management. In view of a much higher radiological barrier, the addition of minor actinides to fresh fuel assemblies would change the way in which fresh fuel can be stored and handled, impacting not only on routine operations but also on the activities carried out during international safeguards inspections. While it is generally considered that the presence of minor actinides in fresh fuel assemblies would decrease the attractiveness of this potential target for a proliferator willing to divert nuclear material - thus increasing the proliferation resistance of the entire facility -, it might have perverse repercussions on the overall safeguardability of the target. In particular, the presence of minor actinides might complicate the measurement activities performed by safeguards inspectors during physical inventory verifications (PIV). The level of impact depends on the actual composition of the available fuel and might affect the current safeguards approach. This paper will present some considerations on a) the fuel assemblies’ material composition and its attractiveness for a potential weaponisation phase, b) the potential increase of the PR of a system employing MA-bearing fresh fuel, and c) the safeguardability of MA-bearing fuel assemblies.
  • Thumbnail Image
    Item
    Burnup calculations of TR-2 research reactor with monteburns Monte Carlo code
    (2012-09-25) Özdemir, Levent; Erdoğan, Adem; Şentürk Lüle, Senem; TAEK-ÇNAEM
    In this study, some neutronic calculations of first and second core cycles of 5 MW pool type TR-2 Research Reactor have been performed using Multi-Step Monte Carlo Burnup Code System MONTEBURNS and the results were compared with the values of experiments and other codes. Time dependent keff distribution and burnup ratios belong to first and second core cycles of TR-2 Research Reactor were compared and quite good consistence in the results were observed. After modeling the first and second core cycles of TR-2 with MCNP5 Monte Carlo code, MCNP5 used in MONTEBURNS code has been parallelized in 8 HP ProLiant BL680C G5 systems with 4 quad-core Intel Xeon E7330 CPU, utilizing the MPI parallel protocol and simulations were performed on the 128 cores Linux parallel computing machine system. The computation time was reduced by parallelization of MONTEBURNS which uses MCNP in many steps.
  • Thumbnail Image
    Item
    Işınlanmış somon balığında 2-Alkilsiklobütanonlarin GC/MS ile belirlenmesi
    (Gıda Teknolojisi Derneği, 2012-10) Aylangan, Ayça; TAEK-SANAEM
    Işınlama teknolojisi günümüzde birçok ülkede yasal olarak uygulanmakta ve buna bağlı olarak ışınlanmış gıdaların uluslar arası ticareti son yıllarda artış göstermektedir. Uluslar arası ticaretin artmasına paralel olarak yasal düzenlemeler, ürün etiketine uygunluğun denetlenmesi, tüketicinin doğru ve yeterli bilgilendirilmesi amacıyla ışınlanmış gıdaların tespiti önemli hale gelmiştir. Bu çalışmada somon balığı örnekleri 3 farklı dozda (0.5; 1.0 ve 3.0 kGy) ışınlanmışlardır. Işınlamanın tespit edilmesi amacıyla yağ içeriği %1’den yüksek olan ışınlanmış gıdalarda oluşan 2-alkilsiklobütanonlar (2-ACB) gaz kromatografi/kütle spektrometri (GC/MS) ile analiz edilmiştir. Örneklere ait kromatogramlar incelendiğinde ışınlanmamış kontrol örneğinde 2-ACB pikine rastlanmamıştır. Düşük dozlarda (≤0.5 kGy) oluşan 2-ACB’ların tespiti amacıyla özütleme işleminde hızlandırılmış çözücü özütlemesi, süper kritik akışkan özütlemesi veya katı faz özütlemesi gibi alternatif tekniklerin kullanılması önerilmektedir. Sonuç olarak, 2-ACB’lar yağ içeren gıdalarda ışınlamanın indikatörü olarak kullanılabilmektedirler.
  • Thumbnail Image
    Item
    Nohut (Cicer Arietium L)’un B vitamini ve oligosakkarit içeriğine ışınlamanın etkisi
    (Gıda Teknolojisi Derneği, 2012-10) Aylangan, Ayça; Özyardımcı, Berna; İç, Erhan; TAEK-SANAEM
    Ülkemiz açısından ekonomik öneme sahip bakliyat ürünlerinin ticaretinde ve özellikle Ortadoğu’ya yapılan ihracatta böceklenmeden kaynaklanan büyük problemler yaşanmaktadır. Bakliyat ürünlerinde üretimden tüketime kadar, depolara taşınma esnasında, depolama ve raf ömrü süresince böcek gelişmesiyle karşılaşılmaktadır ve bu durum ürün ticaretini kısıtlamaktadır. Bakliyat ürünleri zararlıları çok düşük ışınlama dozları ile kontrol altına alınabilmektedir. Böceklenmeye karşı uygulanan bu dozlar, bakliyatın kimyasal yapısında olumsuz değişikliğe neden olmamaktadır. Bu çalışmada, nohut örneklerinde (Cicer arietium L) B vitamini (tiamin, riboflavin) ve oligosakkarit (rafinoz, stakiyoz) içeriğine gama ışınlarının etkisi incelenmiştir. Bu amaçla, nohut örnekleri 3 farklı ışınlama dozunda (0.25 kGy, 0.50 kGy ve 1.00 kGy) ışınlanmış ve HPLC (Yüksek performans sıvı kromatografisi) kullanılarak analiz edilmiştir. Işınlanmamış kontrol örneği ile ışınlanmış nohut örnekleri karşılaştırıldığında B vitamini içeriğinde önemli bir değişiklik gözlenmemiştir. Oligosakkarit içeriği dikkate alındığında ise, özellikle stakiyoz miktarında ışınlama dozuna bağlı olarak azalma olmuştur. Işınlama teknolojisi kullanılarak düşük ışınlama dozları (<1 kGy) ile nohut gibi bakliyat ürünlerinin böceklenmeden kaynaklanan depo kayıpları engellenebilmektedir.
  • Thumbnail Image
    Item
    Proliferation resistance considerations within the collaborative project for a European sodium fast reactor
    (Publications Office of the European Union, 2013) Alim, Fatih; Cojazzi, Giacomo G. M.; Renda, Guido; Bölüm Yok
    The collaborative project for a European Sodium Fast Reactor (CP-ESFR) is an international project where 25 European partners developed R&D solutions and concepts for a European sodium fast reactor. The project was funded by the 7th EU Framework Programme and covered topics such that the fuel, the fuel element and the fuel cycle, the safety concepts, the reactor architectures and components and the balance of plant. Within sub-project 3, dedicated to safety, a task addressed proliferation resistance considerations. The Generation IV International Forum (GIF) Proliferation Resistance & Physical Protection (PR&PP) Evaluation Methodology has been selected as the general framework for this work, complemented by punctual aspects of IAEA-INPRO Proliferation Resistance (PR) assessment methodology and other literature studies in particular for material type characterization. In the paper the main core characteristics and the so called working horses, for a loop and a pool Sodium fast reactor concept are firstly presented, by highlighting those features more relevant for the proliferation resistance. Selected activities carried out in the project for its proliferation resistance considerations are then illustrated.
  • Thumbnail Image
    Item
    Uşak Müzesi Lidya eserleri (karun hazineleri), metal analizleri
    (Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 2013-01) Zararsız, Abdullah; Özen, Latif; Aydın, Mahmut; TAEK-SANAEM
    M.Ö.560 – 546 tarihlerinde arasında hüküm sürdüğü bilinen Lidya kralı Kroisos (Karun) dönemine ait çoğu kaçakçılık yoluyla yurtdışına çıkartılan ve büyük mücadeleler sonucu 1993 yılında geri getirilen eserler Uşak Müzesi Lidya Eserleri Koleksiyonuna Karun Hazineleri adı verilmektedir. Hazinede bulunan eser yalnızca ABD den gelen eserlerden oluşmayıp Müze Kurtarma Kazıları ve diğer müzelerden eserlerin bir araya getirilmesiyle oluşan hazine 432 parçadan oluşmaktadır. Koleksiyonun Metal Eserleri, Taşınabilir X Işınları Floresans spektrometresi (P_XRF) ile ilk kez analiz edilmiştir. Analiz sonuçları göz önünde bulundurularak eserlerin restorasyonları Anadolu Medeniyetleri Müzesi laboratuar ekibi tarafından yapılmıştır. Tüm analiz sonuçları kayıt altına alınmış ve eser envanterlerine işlenmiştir. Ayrıca eserlerin analiz sonuçları istatistik değerlendirme yapılarak sınıflandırılmaya çalışılmıştır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Işınlamanın sıvı, dondurulmuş ve kurutulmuş yumurta sarısında lutein ve zeaksantin miktarına etkisi
    (Gıda Güvenliği Derneği, 2013-05-14) Uygun Sarıbay, Mine; Önen, Ece; Ergun, Ece; TAEK-SANAEM
    Işınlama teknolojisi, yumurta ve yumurta ürünlerinde patojen mikroorganizmaları yok ederek hijyenik kaliteyi sağlayan etkili bir teknolojidir ve birçok ülkede uygulanmaktadır. Yumurta sarısında bulunan lutein ve zeaksantin sağlık üzerine önemli etkileri bulunan karotenoid grubu antioksidan bileşiklerdir. Bu çalışmada Üç farklı dozda (1, 2 ve 3 kGy) ışınlanmış sıvı, dondurulmuş ve kurutulmuş yumurta sarısı örneklerinde lutein ve zeaksantin miktarı belirlenmiştir. Işınlamadan etkilenen sıvı yumurta sarısı olmuştur. Kurutulmuş ve dondurulmuş yumurta sarısında ışınlamanın lutein ve zeaksantin miktarı üzerine etkisi istatistik açıdan önemsiz bulunmuştur (P≤001).
  • Thumbnail Image
    Item
    Referans standart dozimetre sistemlerinin izlenebilirliği
    (TMMOB Makina Mühendisleri Odası Kocaeli Şubesi, 2013-09) Zengin, Tülin; Kapdan, Enis; Aydın, Selim; Korkmaz, Muharrem; Erez, Hasan; Yaşar, Doğan
    Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM), Sekonder Standart Dozimetre laboratuvarı (SSDL); Türkiye’nin ulusal sekonder standart dozimetri laboratuvarıdır ve medikal alanda radyasyon dozu ölçümünde kullanılan dozimetre ve doz hızı ölçerlerin kalibrasyonlarını sağlamaktadır. Bu bağlamda, tedavi düzeyli dozimetre kalibrasyonlarında uygulanan iki ayrı yöntemden akreditedir. Sekonder standardın izlenebilirliği için öncelikle, Primer Standart Dozimetri Laboratuvarı (PSDL) The Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB)’de belirli aralıklarla kalibre ettirilmektedir. Ayrıca düzenli olarak, laboratuvar standart koşullarında standart kontrol kaynağı ile ölçüm alınarak kararlı okuma kabiliyeti tespit edilip kayıt altına alınmaktadır. Böylelikle SSDL Standart Dozimetre Sistemlerinin performansı kontrol edilmekte ve izlenebilirliği sağlanmaktadır. İzlenebilirlik için yukarıda anlatılan çalışmalar sonucunda; SSDL’de kullanılan referans ve standart dozimetre sistemlerinin ölçüm okuma değerlerinin istenilen ve beklenilen aralıkta kaldığı görülmüştür. Bu çalışmalar dışında, SSDL, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) tarafından düzenlenen ve SSDL’ler arasında yapılan “IAEA/WHO TLD Postal Dose Quality Audit for Co-60 Gamma Beam” adlı karşılaştırma programına her yıl katılmaktadır. Son 10 yılın katılım sonuçları ± % 3,5 referans aralık içerisinde kalmıştır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Kültür varlıklarının incelenmesinde radyografinin kullanımı
    (Yıldız Teknik Üniversitesi, 2013-10-02) Genç, Uğur; Ekinci, Şinasi; Aksu, Mehmet; Başsarı, Asiye; 0000-0001-6457-8862; TAEK-ÇNAEM
    Radyografi, arkeolojik ve tarihi sanat eserlerinin incelenmesinde çeşitli amaçlarla kullanılabilen önemli bir tahribatsız muayene tekniğidir. Bu teknik, konservasyon işleminden önce objelerin durumunun değerlendirilmesinde, kullanılan malzemelerin iç yapılarının görülmesinde, yapım metotlarını incelemede, sanat eserlerindeki gizli işaretleri ve sahteciliği ortaya çıkarmada, mumyalarda gizlenmiş cisimlerin belirlenmesinde, vb. birçok amaçla kullanılmaktadır. Radyografik teknikler, kağıt, ağaç, kumaş, seramik, metal, insan ve hayvan kalıntıları gibi çeşitli malzemelere uygulanabilir. Radyografik muayene ile korozyon altında gizlenmiş cisimler ve resimlerin altında kalmış bir önceki resimler görüntülenebilir. Tüm bu özellikler radyografiyi kültürel mirasın incelenmesinde çok değerli ve önemli bir araç haline getirmiştir. Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezinde arkeolojik objeler üzerinde yapılan arkeometrik incelemeler, İstanbul Restorasyon ve Konservasyon Merkez Laboratuvan Müdürlüğü ve İstanbul Arkeoloji Müzesi ile işbirliği halinde yürütülmektedir. Ayrıca, Rezzan Has Müzesi ile de ortak çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışma, arkeoloji ve koruma-onanm uzmanlarının yürüttüğü restorasyon, konservasyon, tarihleme, replika işlemleri, envanter ve arşivleme çalışmalarına destek vermek amacıyla arkeolojik objeler üzerinde yapılan radyografik incelemeleri anlatmaktadır. İncelemeler, Bizans dönemine ait çapalar, Haliç Zinciri, Sultan Ahmet Meydanı’nda bulunan Roma Dönemine ait Yılanlı Sütun’dan koptuğu düşünülen yılan kafası ve çeşitli metal eserler üzerinde yapılmıştır. Muayene edilen objelerden elde edilen bulgular, objeler üzerinde yapılacak çalışmalara destek olmak ve üretim yöntemlerini değerlendirmek üzere ilgili uzmanlar ile paylaşılmıştır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Kültür varlıklarının incelenmesinde X-ışını floresans analiz tekniğinin kullanımı
    (Yıldız Teknik Üniversitesi, 2013-10-02) Genç, Uğur; Başsarı, Asiye; Ekinci, Şinasi; 0000-0001-6457-8862; TAEK-ÇNAEM
    Kültür mirası, Bir ülkenin kültür mirası geçmişine ilişkin temel bilgi kaynağıdır. Kültür mirası temelde topluma ait değerler ve varlıklardan oluştuğu için bu mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması toplumun tamamını kapsayan bir sorumluluktur. Bu nesnelerin sınıflandırılması, korunması ve restore edilmesi bilimsel, teknik ve tarihi bilgi birikimi gerektirir. Bu nesnelerin kimyasal yapılan, bunlann nitelenmesinde asli bir rol üstlenmektedir: Bu bağlamda, nükleer analitik teknikler özellikle kullanışlı olmaktadır. Literatürde, seramik, taş ve metal eserler, resimler, heykeller ve arkeolojik kalıntılar gibi çok çeşitli kültür mirası nesneleri ne ilişkin çalışmalarda bu tekniklerin uygulandığı birçok örnek bulunmaktadır. Bazı durumlarda, bu bilgiler eserlerin orijinalliğini doğrulama işlemlerinde tamamlayıcı bilgiler sağlamak suretiyle yasa dışı eser kaçakçılığı ile mücadelede de faydalı olabilmektedir. Kültür varlıklannın kopyalanması veya kaçakçılığı hususunda nükleer analitik teknikler, doğrudan tarih belirleme teknikleri veya nesnelerin yerleşik kimyasal yapı örgüleri ya da orijinal eserin yapımında kullanılan ham maddelerin yapıları ile kıyaslama yoluyla bir eserin belirli tarih dönemi veya kültüre ait olduğunun tespitinde de kullanılır. Çapraz başvurular ve belgelendirme kanıtları ile tarihi eserleri belgelendiren veri tabanları oluşturulması ve nitelendirme verileri de büyük önem arz etmektedir. Veri tabanları, eski müze koleksiyonlarının yeni bilgi kaynakları olarak kullanılmasına, yeni bulguların kıyaslanmasına veya kuşkulu eserlerin kimyasal özellikleri belirlenmiş yapı özellikleri ile karşılaştırılmasına veya koruma, restorasyon, tarihi, arkeoloji ve bu alanlarda yapılacak araştırmalara imkan sağlar.
  • Thumbnail Image
    Item
    Avrupa Birliği‘nin ışınlanmış gıdaların tespiti konusundaki tutumu ve piyasa denetimleri
    (TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, 2013-11) İç, Erhan; Aylangan, Ayça; TAEK-SANAEM
    Avrupa Birliği’nin birçok üye ülkesinde gıda ışınlama konusunda yasal düzenleme, endüstriyel uygulama ve ticaret mevcut olmasına rağmen, AB ışınlama prosesine karşı şüpheci bir yaklaşım içinde olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Avrupa Birliği’nin ışınlanmış gıdaların tespiti konusundaki tutumu ve üye ülkelerde ışınlanmış gıdalar ile ilgili piyasa denetimleri konusunda genel değerlendirme yapmaktır. FAO, IAEA, WHO birleşik uzmanlar komitesi tarafından 1965, 1970, 1977, 1981, 1997 yıllarında açıklanan kararlarda ışınlanmış gıdaların besin olarak yeterli, sağlık açısından da güvenilir olduğu ortaya konmuştur. Avrupa Komisyonu gıda konusundaki bilimsel komitesinden benzer görüşler (1986, 1992, 1998) verilmesine rağmen Avrupa Birliği bünyesinde ışınlanmış gıdaların tespiti konusunun açıklığa kavuşturulması gerekçe gösterilerek yönetmeliklerin çıkması geciktirilmiş, ancak ışınlanmış gıdaların tespiti ile ilgili ilk düzenleme 1999 yılında direktif (1999/2/EC ve 1999/3/EC) olarak yayınlamıştır. Bu yasal düzenlemeler ışınlanmış gıdaların etiketlenmesini (içeriğinde düşük miktarda olsa da) zorunlu kılmaktadır. Farklı türlerdeki ışınlanmış gıda ve gıda bileşenlerinin tespiti için geliştirilen 10 adet standart yöntem (EN 1784, EN 1785, EN 1786, EN 1787, EN 13708, EN 13751, EN 13783, EN 13784, EN 14569) ise etiketlemenin uygulanması ve kontrolünü kolaylaştırmıştır. Sonuç olarak, 2000 yılından itibaren bu tespit yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilen piyasa denetimlerinden elde edilen sonuçlar AB piyasasında etiketlenmemiş ürünlerin serbest olarak dolaştığı kanısını yıkmıştır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Suda absorblanan iyonize radyasyon dozları için yapılandırılmış primer ve sekonder standart (NDW) kalibrasyon teknikleri
    (Medikal Fizik Derneği, 2013-11) Kapdan, Enis; Yaşar, Doğan; Zengin, Tülin; Erez, Hasan; Aydın, Selim; Korkmaz, Muharrem; TAEK-ÇNAEM
    Standart iyonize radyasyon dozimetri laboratuarları dünya çapında Primer ve Sekonder Standart Dozimetri Laboratuarları (PSDL ve SSDL) olarak kullanım amaçlarına göre iki ana sınıfta toplanmıştır. PSDL’ lerin kuruluş amaçları temel olarak radyolojik ölçüm birimlerinin tanımlanması şeklinde anlatılabilmektedir. SSDL’ler ise PSDL’ler tarafından oluşturulmuş birimlerin referans olarak kabul edilip diğer radyolojik doz ölçüm sistemlerinin bu referans değerlere göre laboratuarların referans şartlarında belirlenen belirsizlik değerleri içerisinde, ölçüm yapmalarını sağlamaktadır. SSDL’lerde tespit edilen belirsizlik değerleri PSDL’lerde belirlenen değerlere göre göreceli olarak daha yüksek olmaktadır. Ülkemizde bulunan SSDL 1983 yılında Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM) bünyesinde kurulmuştur. ÇNAEM – SSDL’de yapılan suda absorblanmış doz (NDW) kalibrasyonlarında yer değiştirme metodu uygulanmaktadır. Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) adlı Almanya’da konumlanmış ulusal metroloji laboratuarı bünyesinde bulunan PSDL laboratuarı, NDW kalibrasyonları için su kalorimetre sistemlerini kullanmaktadır. Su kalorimetresi suda absorblanmış doz birimini oluşturmak için yapılandırılan en doğrudan yaklaşım olarak kabul edilmekte ve düşük standart ölçüm belirsizliği için uygun ortam oluşturmaktadır. Temel olarak kalorimetrik sistem, saf suyun radyasyona bağlı sıcaklık artış sabiti olan 0.24 mK Gy-1 değeri baz alarak tasarlanmıştır. Suda absorblanan kalorimetrik radyasyon dozu ölçümlerinin gerçekleştirilebilmesi için en önemli parametre belirli bir noktadaki radyasyona bağlı sıcaklık artış miktarlarının (ΔT) belirlenme aşamasıdır. Bununla birlikte, tüm iyon odaları doğrudan su kalorimetresi içinde kalibre edilebilmektedir. Işınlama sırasında 4 0C sabit sıcaklık altında, sıcaklık artışı yaklaşık 10 Ω luk bir dirence sahip, 0.25 mm yarıçap uzunluğunda iki adet termistör ile ölçülür. Kalibrasyon işlemlerinin en hassas çalışılması gereken kısmını şüphesiz belirsizlik hesaplamaları oluşturmaktadır. PTB-PSDL laboratuarında, ÇNAEM-SSDL dozimetri sistemleri için hazırlanmış suda absorblanmış doz NDW kalibrasyonları belirsizlik değeri %95 güvenirlilik seviyesinde, % 0.15 olarak tespit edilmiş, ÇNAEM-SSDL’ de kullanıcı dozimetri sistemleri için belirlenen suda absorblanmış doz NDW kalibrasyonları için belirsizlik değeri %95 güvenirlilik seviyesinde, % 0.8 olarak tespit edilmiştir. Özellikle elektronik ve bilgisayar yazılım sektörlerinde gelişen teknoloji ile birlikte yapılan çalışmalar sonucunda radyasyon metrolojisi de daha hassas ölçümler yapabilecek ve oluşturulan kalibrasyon faktörleri daha düşük belirsizlik değerleriyle ifade edilecektir. Bu çalışma kapsamında, PTB-PSDL laboratuarında uygulanan suda absorblanmış doz kalibrasyon teknikleri (NDW) ile ÇNAEM-SSDL laboratuarında gerçekleştirilen kalibrasyon teknikleri (NDW) incelenmekte ve uygulama farklılıkları karşılaştırılmaktadır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Işınlanmış nohut ve kuru fasulye örneklerinin DNA komet analizi ile tespit edilmesi
    (TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, 2013-11) Erel, Yakup; Yazıcı, Nizamettin; Aylangan, Ayça; TAEK-SANAEM
    Bu çalışmada, 3 farklı ışınlama dozu (0.25; 0.50 ve 1.00 kGy) uygulanan nohut ve kuru fasulye örneklerinde ışınlamanın tespiti amacıyla tek hücre mikrojel elektroforezi (DNA komet analizi) kullanılmıştır. DNA komet analizi sonuçları fotomikroskopi ve görüntü analizi ile birlikte değerlendirilmiştir. Bitkisel materyalden soğuk fosfatla tamponlanmış tuz çözeltisinde izole edilen hücrelere oda sıcaklığında 2 V/cm gerilimde 2 dakika süre boyunca elektroforez uygulanmıştır. Etidyum bromür ile boyamadan sonra, floresans mikroskop ile değerlendirme yapılmıştır. Işınlanan örneklerde, parçalanmış DNA anota doğru kuyruk oluşturacak şekilde göç etmiştir. Mikroskopik ölçümler BS 200 ProP görüntü analizi (BS 200 ProP, BAB Imaging System, Ankara, Turkey) kullanarak değerlendirilmiştir. Işınlanmamış örnekler yuvarlak veya konik veya çok az yayılmış DNA içeren çekirdek şeklinde görülmektedir. 0.25; 0.50 ve 1.00 kGy’lik dozlarda ışınlanan örneklerde ise doza bağlı olarak artan kuyruk oluşumu dikkati çekmektedir. Sonuç olarak, DNA komet analizi TS EN 13874 standard metodu ile ışınlanmış nohut ve kuru fasulye örnekleri ışınlanmamış örneklerden başarılı bir şekilde ayırt edilmiştir. Ayrıca, yöntem görüntü analizi ile birlikte kullanılarak nicel veriler değerlendirme aşamasında, uygulanan dozların tahmin edilmesine katkı sağlamıştır.
  • Thumbnail Image
    Item
    Roos tipi parallel-plate iyon odalarının katı fantom (RW3) için transfer faktörünün belirlenmesi
    (Medikal Fizik Derneği, 2013-11) Kapdan, Enis; Yaşar, Doğan; Korkmaz, Muharrem; Zengin, Tülin; Aydın, Selim; Erez, Hasan; TAEK-ÇNAEM
    Kliniklerde uygulanan radyoterapi tedavilerinde kullanılan iyon odalarının kalibrasyon işlemleri Standart Dozimetri Laboratuarlarında farklı metotlar kullanılarak yapılmaktadır. Bu metotlar Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından yayınlanan TRS-277 ve TRS-398 no’lu protokoller çerçevesinde uygulanmaktadır. Bu metotlara göre yapılan kalibrasyon hizmetlerini klinikler kendi imkânları çerçevesinde ilgili laboratuarlardan talep etmektedirler. Ülkemizde radyasyon metrolojisi konusunda kalibrasyon hizmeti, 1983 yılından beri Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÇNAEM) bünyesinde bulunan Sekonder Standart Dozimetri Laboratuarı (SSDL), tarafından verilmektedir. Uluslararası organizasyonlar tarafından son yıllarda yayınlanan bildiri ve dokümanlarda, iyon odası kalibrasyonlarında TRS-398 no’lu protokol çerçevesinde, (NDW) suda absorblanan doz kalibrasyon yönteminin hem kullanıcı hem de standart dozimetri laboratuarları için tercih edilmesi özellikle tavsiye edilmektedir. Günümüzde gelişmiş ülkelerin hem Primer hem de Sekonder Standart Dozimetri Laboratuarlarında radyoterapi tedavilerinde kullanılan iyon odalarının kalibrasyon işlemleri, sadece suda absorblanan doz (NDW) kalibrasyon yöntemini kullanarak gerçekleştirilmektedir. Ülkemiz de bu konuda bir geçiş dönemi yaşamakta olup, suda absorblanan doz (NDW) kalibrasyon yöntemi daha çok tercih edilir hale gelmiştir. Bununla birlikte, ülkemizde bulunan birçok kuruluş tarafından özellikle yüksek enerjili foton ve elektron tedavileri için kullanılan parallel-plate iyon odalarının kalibrasyon işlemleri için kullanım kolaylıklarından dolayı TRS-277 protokolüne göre RW3 tipi katı fantomların kullanıldığı (ND) kalibrasyon yöntemi uygulanmaktadır. Bu çalışma kapsamında, Roos tipi parallel-plate iyon odalarının, (RW3) tipi katı fantomlar kullanılarak doz ölçümlerinin yapılması durumunda, su fantomu kullanmaksızın su fantomu şartlarında oluşturulacak doz değerinin elde edilmesi için gereken dönüşüm faktörünün belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu transfer faktörünün belirlenmesi amacıyla hem deneysel hem de Monte Carlo doz simülasyonları yardımıyla teorik araştırmalar yapılmıştır. Deneysel çalışmalar sırasında, 4 adet farklı Roos tipi parallel-plate iyon odası ile farklı zamanlarda toplam 10 adet ölçümleme yapılarak faktörler her bir çalışma için ayrı ayrı belirlenmiştir. Daha sonra her bir çalışma sonucu belirlenen bu faktörlerin ortalaması alınarak sonuç faktör belirlenmiştir. Simulasyon çalışmalarında EGSnrc kodlu Monte Carlo doz simülasyon programı kullanılmış olup, standart ışınlama düzeneği software ortamında hem su fantomu hem de RW3 katı fantomu için oluşturularak, bu verilere göre transfer faktör belirlemiştir. Sonuç olarak, deneysel çalışmalar sonucu tespit edilen transfer faktör, bu çalışmalara ait belirsizlik değeri ile birlikte 1.011±0.0016 olarak, teorik çalışmalarda ise buna paralel şekilde 1.110±0.0024 olarak tespit edilmiştir.
  • Thumbnail Image
    Item
    Mutasyon ıslahı ile geliştirilen domates hatların verim ve kalite özellikleri
    (Uluslararası Bitki Islahı Kongresi, 2013-11) Kantoğlu, K. Yaprak; Sağel, Zafer; Tutluer, İhsan; Peşkircioğlu, Hayrettin; Kunter, Burak; Özçoban, Mustafa; Işık, Zafer; Özmen, Dilan; İç, Erhan; Şekerci, Süreyya; Günçağ, Nüket; Seçer, Emine; Şenay, Ali; Aydın, Gülizar; Durna, Yüksel; Babahanoğlu, Nejdet; Şirin, Hamza; TAEK-SANAEM
    Orta Anadolu Bölgesi için ekonomik önem taşımakta olan Ayaş kökenli yer tipi domateste verim ve kaliteye yönelik olarak bir takım karakterleri iyileştirmek amacıyla yürütülen mutasyon ıslahı çalışmasına ait elde edilen verilerin bir kısmı bu çalışmada sunulmuştur. Araştırmada domates için etkili ışın dozu (ED50) olarak belirlediğimiz 150 Gy ışın dozu ile ışınlanmış tohumlar kullanılmıştır. M4 aşamasından itibaren verim, meyve sertliği, kuru madde oranı, brix değeri ve meyvelerin antioksidan (lycopen, beta karoten, lutein ve C vitamini gibi) içerikleri incelemiştir. Burada sunulan çalışmada kontrol ve 16 M5 seviyesinde seçilmiş mutant hatta ait verim, meyve sertliği, kuru madde oranı ve brix verileri sunulmuştur. Elde edilen veriler üzerinde yapılmış olan istatistiki analizler sonucunda kuru madde ve brix değerleri arasındaki farklılığın istatistiki anlamda önem arz etmediği, ancak verim ve meyve sertliği açısından elde edilen veriler arasındaki farklılığın istatistiki anlamda önemli olduğu belirlenmiştir. Meyve sertliği açısından kontrole göre 9/31, 9/22, 8/127 ve 8/50 nolu hatların üstün özellik gösterdiği ve verim açısında da 9/22, 8/127, 8/135 ve 8/96 kodlu mutant hatların kontrolden daha verimli olduğu tarafımızdan saptanmıştır. Halen seçilen hatlarda tescile yönelik son çalışmaların yapılmasına devam edilmektedir.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Işınlama ve ESR
    (Selçuk Üniversitesi, 2013-11-20) Bıyık, Recep; 0000-0001-7929-4395; TAEK-ÇNAEM
    Elektron Spin Rezonans (ESR) veya diğer adı ila Elektron Paramanyetik Rezonans (EPR) Spektroskopisi tekniği çok farklı disiplinlerde uygulama alanı bulmaktadır. Radikalin var olduğu veya çeşitli fiziksel veya kimyasal süreçlerde radikalin ortaya çıkabileceği yapıların en iyi analiz yöntemi ESR analiz yöntemidir. Radikalin bir yapı içerisinde oluşma süreçlerinde en önemli faktör maruz kaldığı fiziksel veya kimyasal etkilerdir. Radyasyon da bu etkilerin başında gelir. ESR ile radyasyonun madde veya canlı dokular üzerindeki etkisi incelenebilmektedir. Özellikle ESR tabanlı dozimetrik malzeme geliştirme, ışınlanmış gıda deteksiyonu, EPR dating çalışmaları radyasyonun direk müdahil olduğu ESR çalışmalarıdır. Düzenlencek olan çalıştayda Işınlama ve ESR başlıklı bir sunum sunulacak olup yukarıda bahsedilen konular üzerinde tartışmalara katılım sağlanacaktır.